Pasożyty ludzkie - jak je wykryć i jak leczyć?

Pasożyty kojarzą się z regionami, w których trudno o odpowiednią higienę, np. z Afryką i Azją, więc niewiele osób zdaje sobie sprawę, że zakażenia pasożytami mogą dotyczyć każdego z nas. Według danych WHO w ciągu ostatnich 10 lat różnymi pasożytami zakaziło się ponad 4,5 miliarda ludzi na całym świecie. Sprawdź, jak wygląda diagnostyka w przypadku podejrzenia zakażenia.

W ludzkim organizmie może przebywać ponad 300 gatunków pasożytów. Najczęściej diagnozowane są zakażenia owsikami (najpowszechniejsza choroba pasożytnicza w Polsce), włosogłówką ludzkąLink otwiera się w nowej karcie, glistą ludzkąLink otwiera się w nowej karcie, lamblią (giardia), rzadziej tasiemcamiLink otwiera się w nowej karcie.

Dowiedz się więcej na temat rodzajów pasożytów ludzkichLink otwiera się w nowej karcie.

Do zakażenia może dojść:

1. drogą pokarmową – szczególnie po spożyciu nieumytych warzyw, owoców, surowego mięsa, zanieczyszczonej wody,

2. przez ukąszenie owadów,

3. poprzez powietrze, w którym kurz stanowi transport dla jaj pasożytów.

Choroby pasożytnicze dość często „przynoszone” są także przez dzieci z przedszkola lub ze szkoły.

Przeczytaj także na temat zakażenia tęgoryjcemLink otwiera się w nowej karcie i Balantidium coliLink otwiera się w nowej karcie.

Kiedy podejrzewać zarażenie pasożytami wewnętrznymi?

Zakażenie pasożytami jelitowymi przez długi czas może nie dawać żadnych objawów. Jeśli objawy już wystąpią, to zwykle są dość niespecyficzne, np.:

1. bóle brzucha,

2. biegunka lub zaparcia,

3. spadek masy ciała,

4. nudności, brak apetytu,

5. ogólne osłabienie, apatia, rozdrażnienie.

Skutki zakażenia pasożytami to także ogólne osłabienie odporności, związane ze szkodliwym działaniem toksyn na organizm. Niektóre pasożyty wędrując po organizmie mogą powodować uszkodzenie ważnych organów. Dla człowieka szczególnie groźne jest zarażenie się tasiemcem bąblowcowym, którego larwy mogą tworzyć cysty w różnych organach ciała, także w mózgu.

Pasożyty mogą być także odpowiedzialne za silne reakcje alergiczne. Głównym patogenem, który je wywołuje, są metabolity pasożytów. Organizm reaguje na nie uruchamiając wiele mechanizmów obronnych – jednym z nich jest wydzielanie dużych ilości histaminy. Pokrzywka, wysypka, a nawet suchy kaszel to symptomy, które ciężko skojarzyć z zakażeniem pasożytniczym, a mogą być jego skutkiem.

Jeśli podejrzewasz u siebie zakażenie pasożytami, pomocna będzie konsultacja z lekarzem pierwszego kontaktu. Możesz w tym celu skorzystać z e-wizyty i bez wychodzenia z domu omówić z lekarzem swoje objawy. Jeśli okaże się to konieczne, lekarz będzie w stanie skierować Cię na badania, zaprosić na wizytę stacjonarną lub wystawić L4 przez internet.

Jak wykryć obecność pasożytów?

Objawy rzadko umożliwiają postawienie jednoznacznej diagnozy, dlatego podczas konsultacji lekarz wystawi ci skierowanie na odpowiednie badania diagnostyczne. Skierowanie możesz otrzymać podczas e-wizyty – nie jest wówczas konieczny przyjazd do przychodni.

Warto wiedzieć: diagnostyka chorób pasożytniczych nie jest prosta i wymaga ścisłego przestrzegania zaleceń lekarskich. Niektóre badania trzeba powtarzać w odpowiednich odstępach czasowych, np. co 2-3 dni, a próbki, które przeznaczone są do badań odpowiednio przechowywać.

Badania, które może zalecić lekarz w celu zdiagnozowania zakażenia pasożytami:

1. Badanie mikroskopowe kałuLink otwiera się w nowej karcie – podstawowe badanie parazytologiczne, w którym mogą być stwierdzone jaja, cysty lub fragmenty pasożytów. Wynik będzie bardziej wiarygodny, jeśli zbadane zostaną 3 próbki kału pobrane w odstępie 2 - 3 dni.

2. Testy immunoenzymatyczne – potwierdzają obecność antygenów pasożyta w kale, stosowane m.in. do diagnostyki giardiozy i kryptosporydiozy.

3. Testy molekularne – polegają na wykryciu DNA pasożyta w kale lub innym materiale, są skuteczne nawet na wczesnym etapie inwazji.

4. Badania serologiczne z krwi – pozwalają wykryć obecność przeciwciał (eozynofili), które organizm wytwarza walcząc z pasożytami. Sprawdza się także poziom przeciwciał całkowitych IgE, a także IgM i IgG, które organizm wytwarza przeciwko konkretnym pasożytom.

Leczenie chorób pasożytniczych

Leków przeciwpasożytniczych nie należy stosować na własną rękę, bez konsultacji z lekarzem. Leczenie wymaga zastosowania odpowiednio dobranych leków przeciwpasożytniczych, zwalczających konkretne pasożyty. Lekarz może wystawić e-receptę na leki przeciwpasożytnicze podczas konsultacji telefonicznej. Zazwyczaj kuracji poddawani są wszyscy członkowie rodziny.

W celu zapobiegania ponownemu zarażeniu zaleca się ścisłe przestrzeganie higieny, dokładne mycie warzyw i owoców, unikanie spożywania surowego mięsa i ryb, mycie rąk po kontakcie ze zwierzętami i ich odchodami.

Źródła:

1. E. Hadaś, M. Derda, Pasożyty – zagrożenie nadal aktualne, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2014, 95(1): 6-13

2. World Health Organization: Review on the epidemiological profile of helminthiases and their control in the Western Pacific Region, 1999-2008, 2008. http://www.wpro.who.int/sites/mvp/documents

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.