Stłuczenie mózgu – przyczyny, objawy, rozpoznanie
Stłuczenie mózgu to uszkodzenie, do którego doszło w wyniku zamkniętego urazu głowy. Oznacza to, że nie doszło do przerwania ciągłości czaszki i bezpośredniego zranienia mózgu. Poznaj możliwe przyczyny stłuczenia mózgu. Sprawdź, jakie objawy mogą towarzyszyć temu urazowi. Na podstawie jakich badań lekarz rozpoznaje stłuczenie mózgu?
Przyczyny stłuczenia mózgu
Stłuczenie mózgu to obok wstrząśnienia jeden z częstszych rodzajów urazowych uszkodzeń tego organu, zwanych też urazami wewnątrzczaszkowymi. Eksperci określają w ten sposób uszkodzenie mózgu, do którego doszło w wyniku działania zewnętrznej siły (urazu). Urazy powstają na skutek bezpośredniego uderzenia bądź pośrednio w konsekwencji gwałtownego zadziałania sił przyspieszenia lub hamowania. Najczęściej stłuczeniu ulegają płaty: czołowy, skroniowy i potyliczny. Za najbardziej niebezpieczne eksperci uważają stłuczenie pnia mózgu.
Wśród jednych z częstszych przyczyn stłuczenia mózgu wymieniane są:
wypadki komunikacyjne;
upadki z wysokości;
przypadkowe uderzenia (np. w żyrandol, stół, podczas uprawiania sportu);
bójki i inne formy przemocy fizycznej.
Stłuczenie tego organu to pierwotny uraz, który należy do tzw. uszkodzeń zamkniętych. Jednak w jego wyniku rozwinąć się może wtórny uraz mózgu. Stanowi on konsekwencję niedokrwienia i niedotlenienia, co tylko pogłębia powstałe pierwotnie uszkodzenie mózgu. Dodatkowo w efekcie urazu zamkniętego rozwinąć mogą się zmiany w miejscach odległych od miejsca obrażenia. Są one efektem tzw. odbicia, czyli bezwładnego przemieszczenia mózgu w czaszce i uderzenia o krawędzie kości podstawy czaszki.
Dowiedz się, czym jest koło tętnicze mózguLink otwiera się w nowej karcie?
Objawy stłuczenia mózgu
Rodzaj i intensywność objawów stłuczenia mózgu zależy od siły czynnika, który wywołał uraz. Obszar stłuczenia zwykle powiększa się w ciągu doby, a czasami nawet kilku dni po urazie. Najczęściej występującą dolegliwością są zaburzenia świadomości lub zaburzenia pamięciLink otwiera się w nowej karcie – w łagodnych przypadkach mogą trwać kilka sekund, a w ciężkich utrzymywać się nawet przez kilka tygodni. Poszkodowany skarży się na zawroty oraz ból głowy i oczu. Częstym objawem stłuczenia mózgu są nudności, wymioty, zaburzenia równowagi, objaw Babińskiego (odruchowe wyprostowanie dużego palca u nogi z jego zgięciem grzbietowym). Małe stłuczenia mogą być też bezobjawowe.
W ciężkich przypadkach konsekwencją stłuczenia mózgu mogą być niedowłady lub porażenie kończyn, zaburzenia mowy, uszkodzenie nerwów czaszkowych, otępienie, objawy rzekomonerwicowe – zmiany zachowania, drażliwość, zaburzenia snu, zmęczenie. Zdarza się, że poszkodowany traci przytomność, ale nie od razu po urazie, tylko po jakimś czasie i to na dłuższy okres (nawet kilku godzin). Miejsca stłuczenia mogą ulec ukrwotocznieniu, co wiąże się z ryzykiem powstania krwiaków. Obserwuje się wówczas pogorszenie ogólnego stanu klinicznego. Zazwyczaj dolegliwości narastają stopniowo w ciągu tygodni. Przeważnie są to: apatia, senność, bóle głowyLink otwiera się w nowej karcie, spowolnienie psychoruchowe, objawy otępienne, rzadziej napady padaczkowe.
Rozpoznawanie stłuczenia mózgu
Podstawą oceny urazu czaszkowo-mózgowego jest szczegółowo przeprowadzony wywiad lekarski. Podczas niego specjalista pyta m.in. o mechanizm zdarzenia, doświadczane objawy, towarzyszące choroby i historię medyczną. Następnie przechodzi do badania przedmiotowego, które powinno obejmować badanie neurologiczneLink otwiera się w nowej karcie, w tym ocenę nerwów czaszkowych, prawidłowej siły mięśniowej i koordynacji, a także badanie źrenic, głowy, kręgosłupa i uszu. Podczas badania neurologicznego lekarz szuka przede wszystkim oznak zwiększonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego, czyli wymiotów, objawów ogniskowych, zaburzeń świadomości, bólu głowy, nudności. Późnymi objawami są: spowolnienie pracy serca (bradykardia), nieregularny tor oddychania, podwyższone ciśnienie tętnicze.
Do oceny stopnia nasilenia uszkodzenia mózgu lekarz wykorzystać może specjalne skale, w tym m.in. Skalę Śpiączki Glasgow czy Skalę Amnezji Pourazowej Westmead. Cennych informacji dostarczają badania obrazowe. Zazwyczaj wykonuje się tomografię komputerową. Stłuczenie mózgu widoczne jest na zdjęciach jako ogniska stłuczenia. W przypadku konieczności dalszej diagnostyki pacjenta kieruje się na rezonans magnetyczny. Badanie to pozwala na ocenę niedokrwienia mózgu, ognisk martwiczych czy uszkodzeń aksonalnych.
Stłuczenie mózgu – leczenie
Pacjent z rozpoznanym stłuczeniem mózgu wymaga zazwyczaj hospitalizacji. Czas pobytu w szpitalu zależy od stopnia uszkodzenia tkanek tego organu. Uszkodzone tkanki obumierają, a krew wchłania się powoli (nawet kilka tygodni). Stosuje się leczenie objawowe, w zależności od potrzeb podaje się m.in. środki uspokajające, przeciwgorączkowe, przeciwpadaczkowe, na nadciśnienie tętnicze lub przeciwbólowe. Jeżeli doszło do obrzęku mózgu, podejmowane jest leczenie przeciwobrzękowe (leki, a w ciężkich przypadkach zabieg). Jeśli rozwinął się krwiak, konieczna okazać się może interwencja chirurgiczna. Eksperci zwracają uwagę, że późne krwiaki pojawiają się nawet 30 dni po urazie głowy. W leczeniu przewlekłym kluczowe są rehabilitacja i opieka neuropsychologiczna.
Dbamy o Twoje zdrowie – także poprzez rzetelne informacje. Dlatego artykuły na naszej stronie są tworzone przez zespół specjalistów: lekarzy, fizjoterapeutów, dietetyków oraz doświadczonych redaktorów medycznych.
Nasi eksperci nie tylko dzielą się wiedzą teoretyczną – przekazują też praktyczne wskazówki oparte na swoim doświadczeniu zawodowym. Piszą o tym, co naprawdę ważne dla Twojego zdrowia: od profilaktyki, przez diagnostykę, po metody leczenia.
Stawiamy na przejrzystość, dlatego pod każdym artykułem znajdziesz bibliografię i źródła. W ten sposób wspieramy Cię w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących Twojego zdrowia.
Redakcja NNZobacz artykuły tego autoraPodziel się z innymi
Udostępnij artykuł w social-mediach.
Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcieŹródła:
E. Bućko, P. Sosnowska-Sienkiewicz, P. Lebioda i wsp., Postępowanie z pacjentem pediatrycznym z urazem głowy w szpitalnym oddziale ratunkowym dla dorosłych, „Polski Przegląd Chirurgiczny” 2023, t. 95, nr 2, s. 39–45.
A. Kubik, Obrażenia czaszkowo-mózgowe. Diagnostyka różnicowa i postępowanie ratownika medycznego, „Ostry Dyżur” 2017, t. 10, nr 2, s. 55–63.
A. Radek, M. Radek, Urazy czaszkowo-mózgowe, „Neurologia po Dyplomie” 2016, nr 1, https://podyplomie.pl/neurologia/20561,urazy-czaszkowo-mozgowe [dostęp: 27.10.2023].
J. Tyrak, Postępowanie w urazach czaszkowo-mózgowych, „Anestezjologia i Ratownictwo” 2017, nr 11, s. 412–431.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
