Jak dbać o ranę z ziarniną, aby wesprzeć proces gojenia?

Czy zastanawiało Cię czasami, jak to możliwe, że organizm potrafi sam się zregenerować po zranieniu? Proces gojenia się ran to fascynujący mechanizm, który umożliwia tkankom powrót do pełnej sprawności. W jednym z etapów gojenia się ran, zwanych ziarninowaniem, dochodzi do powstania ziarniny, która zamyka ranę i przyspiesza proces gojenia. Dowiedz się, jak dokładnie przebiega ten proces i w jaki sposób go przyspieszyć.

Czym jest ziarninowanie i na czym polega?

Ziarninowanie to proces gojenia się ran, który zachodzi w momencie, gdy rana nie zamyka się przez rychłozrost (co ma miejsce najczęściej przy ranach ciętych). W przypadku, gdy dochodzi do dużych ubytków skóry, takich jak rozległe rany szarpane, rany po oparzeniach, albo owrzodzenia (np. przy toczniu skórnym), organizm potrzebuje innej metody gojenia. Wówczas włącza się proces ziarninowania, który polega na odtwarzaniu brakujących tkanek.

Proces ziarninowania rozpoczyna się od utworzenia się ziarniny na dnie rany. Ziarnina to nowa tkanka łączna, składająca się z naczyń krwionośnych, fibroblastów i włókien kolagenowych. Stopniowo wypełnia ona ubytek w skórze, zamykając ranę i przygotowując ją do kolejnych etapów gojenia.

• Dowiedz się, czym są blizny zanikoweLink otwiera się w nowej karcie.

Jak przebiega proces gojenia się rany?

Proces gojenia się rany przez ziarninowanie można podzielić na trzy główne fazy: fazę zapalną, fazę proliferacyjną i fazę przebudowy.

Faza zapalna

Faza zapalna jest pierwszym etapem gojenia się rany. W wyniku uszkodzenia skóry (np. po rozległym rozdrapaniu swędzącej skóry głowy przy zakażeniu świerzbem norweskim) dochodzi do aktywacji układu odpornościowego, który wywołuje stan zapalny. W tej fazie organizm wysyła komórki odpornościowe do miejsca uszkodzenia, które mają za zadanie zwalczać ewentualne infekcje i usunąć martwe tkanki. Stan zapalny powoduje zaczerwienienie, obrzęk i ból wokół rany. Tkanka wokół niej może być też wówczas cieplejsza. Jest to naturalna reakcja organizmu, mająca na celu przygotowanie skóry do kolejnych etapów gojenia.

Faza proliferacyjna

Podczas fazy proliferacyjnej dochodzi do intensywnego namnażania się komórek, które tworzą nowe tkanki. W wyniku działania fibroblastów powstają nowe naczynia krwionośne oraz włókna kolagenowe. Włókna kolagenowe nadają skórze elastyczność i wytrzymałość, a nowe naczynia krwionośne zapewniają odpowiednie ukrwienie ran. W tej fazie ziarnina powoli zamyka ranę, przygotowując ją do ostatecznego zagojenia.

Faza przebudowy

Faza przebudowy to ostatni etap gojenia się rany przez ziarninowanie. Następuje przemodelowanie tkanki ziarninowej, a blizna stopniowo się zmniejsza. Włókna kolagenowe ulegają przearanżowaniu, a skóra zyskuje coraz większą elastyczność. Proces przebudowy może trwać nawet kilka lat, w zależności od rozległości i głębokości rany. W tym czasie blizna staje się coraz mniej widoczna i bardziej zbliżona do otaczającej skóry.

Jak przyspieszyć gojenie się ran przez ziarninowanie?

Choć proces gojenia się ran przez ziarninowanie jest naturalny i nie można go przyspieszyć w sposób znaczący, istnieją pewne czynniki, które mogą wspomóc ten proces. 

• Zachowaj higienę rany – regularnie myj ranę letnią wodą i delikatnym, hipoalergicznym mydłem (np. szarym mydłem). Unikaj stosowania alkoholu lub mocnych środków dezynfekujących, które mogą podrażnić skórę.

• Stosuj odpowiednią pielęgnację – nałóż na ranę opatrunek lub plastryLink otwiera się w nowej karcie, które pomogą utrzymać wilgotne środowisko, sprzyjające gojeniu się. Możesz również skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą w celu dobrania odpowiednich produktów.

• Zadbaj o swoje zdrowie – prowadzenie zdrowego stylu życia, takiego jak regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta i odpowiednia ilość snu, może wspomóc proces gojenia się ran.

• Unikaj palenia tytoniu – palenie tytoniu może opóźniać proces gojenia się ran i powodować powstawanie większych i bardziej widocznych blizn.

• Unikaj nadmiernego narażenia na słońce – wczesne narażenie na słońce może powodować przebarwienia blizn. Stosuj kremy z filtrem UV w obrębie nieuszkodzonej skóry i unikaj opalania w czasie największego nasłonecznienia.

• Skonsultuj się z lekarzem – jeśli masz wątpliwości lub obawy dotyczące procesu gojenia się rany, skonsultuj się z lekarzem. On będzie w stanie ocenić stan rany i udzielić Ci odpowiednich wskazówek.

Jak zadbać o bliznę po gojeniu się przez ziarninowanie?

Po zakończeniu procesu gojenia się przez ziarninowanie powstaje blizna. Może być mniej lub bardziej widoczna, w zależności od wielu czynników, takich jak wielkość rany, miejsce powstania blizny oraz genetyka danej osoby. Jeśli chcesz zadbać o bliznę i sprawić, aby była jak najmniej widoczna, możesz zastosować kilka praktyk:

Stosuj plastry silikonowe

Plastry silikonowe mogą pomóc w utrzymaniu odpowiedniego nawilżenia blizny i poprawie jej elastyczności. Pamiętaj, by stosować plastry zgodnie z zaleceniami producenta.

Unikaj narażenia na słońce

Podczas gojenia się blizny, unikaj nadmiernego narażenia jej na słońce. Skóra po gojeniu jest bardziej wrażliwa na promieniowanie UV.

Masuj bliznę

Delikatne masowanie blizny może pomóc w jej rozluźnieniu i zmniejszeniu napięcia. Możesz używać kremów lub olejków do masażu, aby ułatwić proces.

Zwróć uwagę na żywienie

Zdrowa dieta, bogata w składniki odżywcze, może wspomóc proces gojenia się skóry. Staraj się spożywać produkty bogate w witaminy C, E i cynk.

Skonsultuj się z lekarzem

Jeśli masz wątpliwości dotyczące pielęgnacji blizny lub jeśli blizna sprawia Ci kłopoty, skonsultuj się z lekarzem. On będzie w stanie zalecić odpowiednie metody dbania o bliznę.

• Przeczytaj na temat zabiegów usuwania bliznyLink otwiera się w nowej karcie.

Proces gojenia się ran przez ziarninowanie to naturalny mechanizm, który umożliwia skórze powrót do pełnej sprawności. Ziarninowanie jest jednym z etapów tego procesu i polega na odtwarzaniu brakujących tkanek. Choć nie można znacząco przyspieszyć gojenia przez ziarninowanie, istnieją pewne czynniki, które mogą wspomóc ten proces. Warto również zadbać o bliznę po gojeniu, aby była jak najmniej widoczna. 

• Sprawdź też, co warto wiedzieć o wazokonstrykcjiLink otwiera się w nowej karcie.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. P. Wierzbicka, Rany i ich leczenie, https://chirurgia3.cm-uj.krakow.pl/cm/uploads/2021/10/Rany-i-ich-leczenie.pdf, [dostęp: 18.04.2024 r.]

2. J. Leszczyński, Rany: podział i gojenie się ran. Leczenie ran. Odleżyny, https://chirurgia-transplantacyjna.wum.edu.pl/sites/chirurgia-transplantacyjna.wum.edu.pl/files/seminarium_rany_podzial_gojenie_i_leczenie_iii_r.pdf [dostęp: 18.04.2024 r.]

3. U. Grata-Borkowska, M. Magdalena Bujnowska-Fedak, K. Markiewicz, Leczenie ran przewlekłych w warunkach ambulatoryjnych, „Lekarz POZ” 2016, nr 4, s. 342–348.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.