Dysfunkcja zwieracza Oddiego – objawy, przyczyny i leczenie

Dysfunkcja zwieracza Oddiego to skomplikowane schorzenie, które często rozwija się u pacjentów po usunięciu pęcherzyka żółciowego. Objawy bólu brzucha, nudności i wymioty mogą znacząco wpłynąć na jakość życia pacjentów. Diagnoza i leczenie zwieracza Oddiego wymagają specjalistycznego podejścia oraz skomplikowanych badań. Długofalowe rokowanie jest zwykle korzystne, ale wymaga stałej kontroli i utrzymania zdrowego stylu życia.

Czym jest zwieracz Oddiego?

Zwieracz Oddiego to istotny mięsień w obrębie brodawki VateraLink otwiera się w nowej karcie, która reguluje przepływ żółci i soku trzustkowego do dwunastnicy. Ten dynamiczny mięsień jest niezbędny do skutecznego trawienia. Kurczy się lub rozkurcza w zależności od potrzeb organizmu, umożliwiając płynne przemieszczanie się trawiennych soków do przewodu pokarmowego. Zaburzenia w jego funkcjonowaniu mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.

Przyczyny dysfunkcji zwieracza Oddiego

Najczęstszą przyczyną dysfunkcji zwieracza Oddiego jest zabieg usunięcia pęcherzyka żółciowego, czyli cholecystektomia. Chirurgiczne usunięcie tego narządu jest stosunkowo często wykonywaną procedurą medyczną, ale wielu pacjentów doświadcza po nim problemów związanych z funkcjonowaniem zwieracza Oddiego. Chociaż schorzenie może wystąpić u pacjentów w każdym wieku, najczęściej dotyka dojrzałych kobiet.

Objawy dysfunkcji zwieracza Oddiego

Dysfunkcja zwieracza Oddiego objawia się przede wszystkim bólem w górnej części brzucha, skoncentrowanym zazwyczaj po prawej stronie. Ból ten jest charakterystyczny, trwa od kilkunastu minut do kilku godzin, a w niektórych przypadkach może promieniować do pleców lub nawet barku. Wielu pacjentów odczuwa nasilenie bólu po spożyciu posiłku, co jest szczególnie uciążliwe. Ból ten jest czasem opisany jako kłujący lub piekący. Oprócz bólu mogą wystąpić nudności i wymioty, które jeszcze bardziej komplikują życie pacjentów cierpiących na problemy związane z zaburzeniem czynności zwieracza Oddiego. Należy zauważyć, że objawy mogą pojawić się zarówno bezpośrednio po zabiegu usunięcia pęcherzyka żółciowego, jak i po kilku latach, co może być zaskakujące i nieoczekiwane.

Jak zdiagnozować problemy ze zwieraczem Oddiego?

Rozpoznanie problemów związanych ze zwieraczem Oddiego jest zwykle procesem trudnym i wymaga specjalistycznych badań w szpitalu. Podstawowym etapem diagnostycznym jest zebranie szczegółowego wywiadu dotyczącego rodzaju i czasu trwania dolegliwości, a także innych objawów, takich jak nudności i wymioty. Badanie fizykalne może ujawnić tkliwość palpacyjną w nadbrzuszu lub ból w prawym podżebrzu, co jest istotne dla dalszej diagnostyki. Ponadto badania laboratoryjne są przeprowadzane w celu oceny stężenia bilirubiny, aktywności enzymów wątrobowych, amylazy i lipazy we krwi. Wszystkie te badania stanowią ważny punkt wyjścia w procesie diagnostycznym.

W przypadku braku jednoznacznego rozpoznania na podstawie tych badań konieczne jest przeprowadzenie badań obrazowych. Do najważniejszych z nich należą ultrasonografia (USG) oraz tomografia komputerowa (TK), które pozwalają na szczegółową analizę narządów wewnętrznych i ewentualne wykrycie zmian patologicznych. Niejednokrotnie jednak konieczne jest przeprowadzenie badań endoskopowych, takich jak endoskopia w celu dokładniejszej oceny brodawki Vatera i zwieracza Oddiego.

Manometria zwieracza Oddiego jest skomplikowanym badaniem, które umożliwia ocenę motoryki zwieracza trzustkowego i żółciowego. Niestety, jest to badanie trudno dostępne, inwazyjne i wiąże się z ryzykiem powikłań, w tym ostrego zapalenia trzustki.

Warto podkreślić, że manometria jest niezwykle przydatna w diagnostyce problemów ze zwieraczem Oddiego, ponieważ umożliwia bezpośrednią ocenę jego motoryki. Badanie to może dostarczyć cennych informacji na temat ciśnienia wewnątrz zwieracza, co jest kluczowe w diagnozowaniu tej dolegliwości.

• Dowiedz się, czym jest guzek wartowniczyLink otwiera się w nowej karcie.

Jak leczyć dysfunkcje zwieracza Oddiego?

Leczenie dysfunkcji zwieracza Oddiego (DZO) obejmuje różne podejścia, w zależności od nasilenia objawów i konkretnego przypadku. W początkowym etapie leczenia często stosuje się terapię farmakologiczną, która ma na celu złagodzenie dolegliwości. Leki rozkurczowe, takie jak nifedypina i nitrogliceryna, są często używane, aby pomóc w rozluźnieniu zwieracza Oddiego i w zmniejszeniu bólu. W wielu przypadkach pacjenci doświadczają znaczącej ulgi po zastosowaniu tych leków.

• Przeczytaj też: Sfinkterotomia odbytu – na czym polega? W jakich schorzeniach pomaga?Link otwiera się w nowej karcie

W przypadku braku poprawy lub nasilenia uporczywego bólu konieczne może być leczenie zabiegowe. W zależności od specyfiki przypadku można podjąć jedno z dwóch głównych podejść:

1. Sfinkteroplastyka (plastyka chirurgiczna zwieracza Oddiego) – jest to zabieg chirurgiczny, który ma na celu odnowienie funkcji zwieracza poprzez plastykę. Jest stosunkowo inwazyjna, ale może być skuteczna, zwłaszcza w przypadku pacjentów z wykazanym podwyższonym ciśnieniem wewnątrz zwieracza.

2. Papillotomia endoskopowa (nacięcie zwieracza Oddiego) – jest to mniej inwazyjna procedura, która polega na dokładnym nacięciu zwieracza Oddiego. Chociaż jest mniej ryzykowna niż sfinkteroplastyka, również może prowadzić do pewnych powikłań.

Obecnie procedury endoskopowe dominują w leczeniu zwieracza Oddiego ze względu na mniejszą liczbę powikłań i wyższą akceptację pacjentów.

Po zakończeniu leczenia pacjenci powinni skonsultować się ze specjalistą w celu oceny ewentualnej konieczności usunięcia pęcherzyka żółciowego. W przypadku pacjentów, u których pęcherzyk nie został wcześniej usunięty, może się pojawić konieczność jego usunięcia w kontekście leczenia zwieracza Oddiego. Niekiedy także zaleca się długotrwałe podawanie kwasu dezoksycholowego, co może pomóc w utrzymaniu stabilności poziomu żółci w organizmie.

Dodatkowo pacjenci, którzy przeszli leczenie zwieracza Oddiego, powinni zachować ostrożność w odżywianiu. Unikanie tłustych i ciężkostrawnych posiłków może pomóc w zmniejszeniu ryzyka nawrotu dolegliwości.

• Przeczytaj także, czym jest renina i jak działa układ renina-angiotensyna-aldosteron (RAA)Link otwiera się w nowej karcie.

Jak zapobiegać problemom ze zwieraczem Oddiego?

Ze względu na ograniczoną wiedzę na temat przyczyn problemów ze zwieraczem Oddiego, trudno określić metody zapobiegania. Chirurgiczne usunięcie pęcherzyka żółciowego (cholecystektomia) jest częstym czynnikiem ryzyka, ale nie zawsze prowadzi do rozwoju problemu. W związku z tym niemożliwe jest całkowite zapobieganie temu schorzeniu. Niemniej zdrowy styl życia, dieta bogata w błonnik, unikanie nadmiernego spożycia alkoholu i regularna aktywność fizyczna mogą ogólnie wspomagać zdrowie układu trawiennego i być korzystne dla pacjentów po usunięciu pęcherzyka żółciowego.

• Dowiedz się więcej: Betaina – co to jest? Zastosowanie i korzyści ze stosowania betainyLink otwiera się w nowej karcie.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. A. Szczeklik, Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków, 2016.

2. A. Dąbrowski, Wielka interna. Gastroenterologia, cz. 1, Medical Tribune, Warszawa, 2023.

3. B.E. Sands, G. Rydzewska, Gastroenterologia. Przewodnik Ekspertów Mount Sinai, t. 1–2, Czelej, Lublin, 2018.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.