Afonia – przyczyny, objawy i leczenie bezgłosu

Afonia – znana również jako bezgłos – to stan, w którym człowiek traci zdolność do wydawania dźwięków lub doświadcza ich znacznego osłabienia. Zaburzenie dotyczy strun głosowych, które są odpowiedzialne za wibracje potrzebne do wydobywania dźwięków. Terapia zależy przede wszystkim od przyczyn schorzenia, które mogą mieć charakter organiczny, czynnościowy, a nawet psychogenny. Sprawdź, co jeszcze warto wiedzieć na temat afonii.

Afonia – co to takiego?

Afonia, nazywana również bezgłosem, to najcięższa odmiana dysfoniiLink otwiera się w nowej karcie, która polega na całkowitej utracie dźwięczności głosu. W praktyce oznacza to, że osoba z afonią nie może wydawać dźwięków mówionych. Jest to najcięższa postać zaburzeń czynnościowych głosu. Może mieć charakter krótkotrwały lub długotrwały

Jest to problem, którego najbardziej obawiają się aktorzy, muzycy, nauczyciele, dziennikarze radiowi i wszystkie osoby, które w swojej pracy zawodowej operują głosem. Dokładne statystyki dotyczące częstości występowania afonii są trudne do oszacowania, ponieważ wiele osób nie zgłasza się do lekarza z powodu krótkotrwałej utraty głosu.

Szacuje się, że zaburzenie dotyka około 1% populacji w ciągu roku, a kobiety są na nie bardziej narażone niż mężczyźni. Ryzyko afonii wzrasta wraz z wiekiem, a najczęstszą przyczyną afonii jest zapalenie krtani. Do afonii może prowadzić nieleczone przeziębienie, grypa z silnym kaszlem, alergie i nadmierne używanie głosu.

Przyczyny afonii

Afonia może mieć różne przyczyny, które w literaturze fachowej dzieli się na trzy główne kategorie: afonia organiczna, afonia czynnościowa oraz afonia psychogenna.

Afonia organiczna

Afonia organiczna jest spowodowana uszkodzeniem lub chorobą narządów odpowiedzialnych za wydawanie głosu. Wśród tego rodzaju przyczyn występują m.in. guzy, zapalenie strun głosowych, urazy krtani, nowotwory krtani oraz inne choroby, które wpływają na struktury anatomiczne krtani takie jak miastenia, czyli osłabienie siły mięśni. 

Afonia może wynikać również z zaburzeń rozwoju lub budowy krtani. Nieprawidłowości anatomiczne mogą utrudniać prawidłowe funkcjonowanie strun głosowych. Do afonii mogą prowadzić również reakcje alergiczne, w przebiegu których dochodzi do obrzęku krtani, jak również stan zapalny po anginie lub zapaleniu krtani.  

Afonia czynnościowa

Afonia czynnościowa występuje, gdy struktury odpowiedzialne za produkcję głosu są zdrowe, ale osoba nie jest w stanie wydobyć dźwięków ze względu na nieprawidłowe funkcjonowanie mięśni krtani. Przyczyną afonii czynnościowej może być nadmiernie napięcie mięśni krtani, nieprawidłowa technika emisji głosu lub przewlekłe nadużywanie głosu.

Afonia psychogenna

Afonia psychogenna, zwana również afonią emocjonalną, to rodzaj zaburzenia które ma swoje źródło w stanie emocjonalnym osoby. Do całkowitej utraty głosu może dojść wtedy, gdy przeżywasz silne emocje, doświadczasz lęki lub przewlekłego stresu. W tym przypadku struktury anatomiczne odpowiedzialne za wydawanie głosu są zdrowe, ale człowiek nie jest w stanie wydobyć dźwięków.

Jakie są objawy afonii?

Objawy afonii mogą się różnić w zależności od przyczyny zaburzenia. Najczęściej wymieniane symptomy to:

• całkowita utrata zdolności do wydawania dźwięków głosowych lub znaczne osłabienie siły głosu;

• trudności w mówieniu lub wydawaniu dźwięków;

• ból lub dyskomfort w gardle;

• chrypka lub szorstkość głosu;

• trudności w komunikacji i wyrażaniu się;

• wzmożony wysiłek przy próbie mówienia.

Osoba z afonią zazwyczaj może komunikować się za pomocą szeptu. Zaburzenie może przybrać jednak tak poważną postać, że człowiek nie może wydobyć głosu w ogóle. W takich przypadkach mówimy o apsityrii.

Afonia – do jakiego lekarza się zgłosić?

W przypadku wystąpienia tych objawów, zaleca się skonsultowanie się z otolaryngologiem w celu dokładnej diagnozy i ustalenia przyczyny afonii. Jeśli osobie chorej towarzyszą trudności ze słuchem, konieczna będzie też wizyta u audiologaLink otwiera się w nowej karcie, czyli specjalisty, który zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem zaburzeń słuchu i równowagi.

Metody leczenia afonii

Metody leczenia afonii zależą od przyczyny i stopnia nasilenia objawów. Istnieje kilka podejść terapeutycznych, które mogą być stosowane w przypadku afonii:

Terapia głosowa

Terapia głosowa jest często stosowana w przypadku afonii czynnościowej. Polega ona na nauce prawidłowej techniki emisji głosu, oddechu i artykulacji. Terapeuta głosowy będzie pracować z pacjentem, aby poprawić funkcjonowanie mięśni krtani i przywrócić prawidłowe funkcje głosu.

Terapia psychologiczna

W przypadku afonii psychogennej, terapia psychologiczna może okazać się najskuteczniejszym rozwiązaniem. Psychoterapeuta pomoże zidentyfikować i zrozumieć emocje oraz inne czynniki, które mogą wpływać na funkcjonowanie głosu. Proces terapeutyczny obejmuje zazwyczaj techniki relaksacyjne, terapię poznawczo-behawioralną oraz inne strategie pomagające w radzeniu sobie z emocjami.

Leczenie farmakologiczne

W niektórych przypadkach – szczególnie wtedy, gdy afonia ma charakter długotrwały – konieczne może być leczenie farmakologiczne. Jeśli afonia jest spowodowana stanem zapalnym krtani, lekarz może przepisać leki przeciwzapalne lub przeciwbólowe. 

Zabiegi chirurgiczne

W przypadkach afonii organicznej, gdy występują strukturalne uszkodzenia strun głosowych, jedynym wyjściem okazuje się zabieg chirurgiczny. Operacja ma na celu przywrócenie prawidłowego funkcjonowania strun głosowych poprzez usunięcie guzów, polipówLink otwiera się w nowej karcie lub innych zmian patologicznych.

• Przeczytaj tez na temat zabiegu tracheotomiiLink otwiera się w nowej karcie.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. L. Zawadzka-Głos, Otolaryngologia dziecięca, t. 1–2, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2023.

2. J. Latkowski, Otorynolaryngologia dla studentów medycyny i stomatologii, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2004.

3. J. Olszewski, Otorynolaryngologia Podręcznik dla studentów kierunku lekarskiego i lekarsko-dentystycznego, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2022.

4. D. Grzesiak-Witek i in., Dysfunkcje mowy i zaburzenia funkcjonowania społecznego w chorobach psychicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce 2021.

5. S. Milewski i in., Biomedyczne podstawy logopedii, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2023.

6. https://search.nih.gov/search?utf8=%E2%9C%93&affiliate=nih&query=aphonia&commit=Search (dostęp 03.2024).

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.