Allodynia – skąd się bierze nadwrażliwość na ból? Jak wygląda terapia?

Dotknięcie gorącego przedmiotu lub kontakt z szorstką tkaniną powoduje u Ciebie dolegliwości bólowe, choć inni nie odczuwają tego w taki sposób? To może być allodynia. Zaburzenie to powoduje, że dotyk lub inne bodźce – które normalnie nie powodują bólu – sprawiają ból. Dolegliwości te mają charakter neuropatyczny i wynikają z wadliwej pracy układu nerwowego. Chociaż allodynia jest dość powszechna w społeczeństwie, dość rzadko się ją diagnozuje i poprawnie rozumie. Sprawdź, jakie są przyczyny, objawy i dostępne metody terapii tej przypadłości.

Czym jest allodynia?

Allodynia to rodzaj bólu neuropatycznego pojawiającego się w odpowiedzi na bodźce, które normalnie nie powinny go wywoływać. Przykładem może być nadmierna reakcja na delikatny dotyk, lekki nacisk czy zmianę temperatury.

W literaturze fachowej są opisywane 3 rodzaje allodyni:

1. allodynia mechaniczna – występuje w odpowiedzi na bodźce mechaniczne, takie jak dotyk, ucisk, drapanie;

2. allodynia termiczna – występuje w odpowiedzi na bodźce termiczne, takie jak zimno lub ciepło.

3. allodynia dynamiczna – występuje w odpowiedzi na bodźce dynamiczne, takie jak wiatr, ruch powietrza.

Przyczyny allodynii

Nadwrażliwość sensoryczna, jaką jest allodynia, może mieć wiele przyczyn. Wśród nich wymienia się urazy, choroby, a także niedobory witamin.  

Urazy

Allodynia może być wynikiem różnego rodzaju urazów, takich jak oparzenia, stłuczenia czy zadrapania. Uszkodzenie nerwów, do których doszło w ich trakcie, może prowadzić do nadwrażliwości na bodźce, które normalnie nie powodują bólu.

Choroby

Allodynia może być również objawem różnych chorób, np. cukrzycy, fibromialgii, stwardnienia rozsianego, półpaśca, udaru oraz mechanicznego uszkodzenia nerwów. 

Substancje

Alkohol w nadmiernych ilościach, leki opioidowe oraz niektóre terapie przeciwnowotworowe również mogą wywoływać allodynę. Substancje te wpływają na działanie układu nerwowego, powodując nadwrażliwość na bodźce.

Niedobory witamin

W niektórych przypadkach, niedobory witamin, takich jak witamina D czy witaminy z grupy B (B1 lub B12) mogą również przyczyniać się do wystąpienia allodynii. Dzieje się tak dlatego, że awitaminoza zwiększa ryzyko uszkodzenia nerwów.

1. Zobacz także: Czym jest hamartoma?Link otwiera się w nowej karcie

Objawy allodynii

Głównym objawem omawianej przypadłości jest odczuwanie bólu nieadekwatnego do występujących bodźców. Jeśli cierpisz na allodynię, możesz odczuwać ból podczas delikatnego ucisku, przesuwania czegoś po skórze lub przy zmianach temperatury. Ból może być łagodny lub intensywny.

Dodatkowo, allodynia może również powodować inne objawy, takie jak nadwrażliwość na dźwięki, światło czy zapachy. Niektórzy pacjenci mogą również doświadczać trudności w codziennym życiu, ponieważ bolesne staje się dla nich również noszenie ubrań (np. ze względu na fakturę tkaniny) lub dotykanie przedmiotów, z którymi muszą mieć styczność podczas prac domowych czy pracy zawodowej.

Jak wygląda diagnoza allodynii

Diagnoza allodynii to wieloetapowy proces. W celu postawienia diagnozy, lekarz będzie zbierał szczegółowy wywiad medyczny, zbada pacjenta oraz będzie musiał wykluczyć inne możliwe przyczyny bólu.

Diagnostyka przypadłości obejmuje:

1. szczegółowy wywiad lekarski – lekarz zapyta o objawy, historię medyczną, przyjmowane leki i czynniki ryzyka allodynii;

2. badanie fizykalne – lekarz przeprowadzi dokładne badanie, aby sprawdzić, czy występują objawy nadwrażliwości na dotyk, temperaturę oraz inne bodźce.

3. badania krwiLink otwiera się w nowej karcie – badania laboratoryjne pokażą, czy występuje niedobór witamin lub innych składników odżywczych, których brak może powodować allodynię.

4. badania obrazowe – w niektórych przypadkach zalecane są badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa (TK)Link otwiera się w nowej karcie lub rezonans magnetyczny (MRI), aby wykluczyć inne schorzenia.

Oprócz tego Istnieje wiele testów czucia, które mogą pomóc w zdiagnozowaniu allodynii. Są to m.in. testy monofilamentowe, które wykorzystują cienkie włókna nylonowe do oceny czucia dotykowego; testy termiczne, w których do oceny odczuwania temperatury wykorzystywane są bodźce ciepłe i zimne lub testy wibracyjne, gdzie wibracje służą do oceny propriocepcji (poczucia położenia ciała).

Terapia allodynii

Leczenie allodynii polega przede wszystkim na łagodzeniu bólu i poprawie jakości życia pacjenta. Obejmuje ono zarówno leczenie farmakologiczne, jak i terapie fizyczne oraz metody alternatywne

Leczenie farmakologiczne

W celu łagodzenia bólu neuropatycznego stosowane są leki przeciwbólowe, przeciwpadaczkowe i przeciwdepresyjne. Lekarz przepisuje również niekiedy leki przeciwzapalne lub kortykosteroidy.

Terapie fizyczne

FizjoterapiaLink otwiera się w nowej karcie, masaż czy akupunktura, mogą pomóc w zmniejszeniu bólu i poprawie funkcjonowania układu nerwowego. Do codziennej rutyny warto dodać ćwiczenia wzmacniające mięśnie i poprawiające równowagę

Terapie alternatywne

Niektórzy pacjenci korzystają z terapii alternatywnych, takich jak medytacja, relaksacja czy terapia muzyczna, aby zmniejszyć stres i poprawić samopoczucie. Terapie alternatywne należy jednak traktować jako uzupełnienie leczenia przyczynowego.

Allodynia – do jakiego lekarza się zgłosić?

Jeśli odczuwasz nadwrażliwość na ból, w pierwszej kolejności skonsultuj się z internistą lub lekarzem rodzinnym, który zleci wykonanie badań diagnostycznych, aby wykluczyć inne choroby. Kolejnym krokiem będzie wizyta u neurologa – specjalisty od chorób układu nerwowego – który będzie w stanie zdiagnozować przyczynę allodynii i zalecić odpowiednie leczenie.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. M. Malec-Milewska (red.), Kompendium leczenia bólu, Wydawnictwo Medical Education, Warszawa 2023.

2. S. M. Foster, Integracja sensoryczna, GWP Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2024.

3. J. Fisher i in., Psychoterapia sensomotoryczna Interwencje w terapii traumy i zaburzeń przywiązania, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2023.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.