Miastenia – przyczyny, objawy, leczenie

Miastenia – zwana również chorobą Erba-Goldflama lub miastenią rzekomoporaźną – jest rzadkim schorzeniem autoimmunologicznym, które charakteryzuje się osłabieniem i nadmierną męczliwością mięśni. Najczęściej dotyczy oczu, gardła i kończyn, a nasila się pod wpływem stresu, zaburzeń hormonalnych, infekcji czy zabiegów chirurgicznych. Sprawdź, jakie są jej przyczyny choroby i czy da się ją całkowicie wyleczyć.

Czym jest miastenia?

Miastenia – zwana również chorobą Erba-Goldflama lub miastenią rzekomoporaźną –

to choroba, w której dochodzi do zaburzenia przewodzenia nerwowo-mięśniowego. Osłabia ona siłę mięśni i – jeśli dotyczy oczu – może powodować zauważalne zmiany w wyglądzie zewnętrznym. Jest to schorzenie dość rzadkie – według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), w grupie 10 tys osób zmaga się z nią tylko 1–2 pacjentów. Miastenia dotyczy osób w różnym wieku, choć szacuje się, że najczęściej chorują młodzi w drugiej i trzeciej dekadzie życia oraz seniorzy w przedziale wiekowym 60–80 lat.

Miastenia może pośrednio wpływać na pamięć mięśniową poprzez osłabienie i zmęczenie mięśni.

• Dowiedz się też, czym jest allodyniaLink otwiera się w nowej karcie i hamartomaLink otwiera się w nowej karcie.

Jakie są przyczyny miastenii?

Miastenia jest chorobą autoimmunologiczną, co oznacza, że układ odpornościowy organizmu atakuje i niszczy swoje własne komórki. W tym przypadku przeciwciała skierowane przeciwko receptorom acetylocholiny blokują przewodzenie sygnałów nerwowo-mięśniowych. Nie wiadomo dokładnie, dlaczego układ odpornościowy staje się wrogiem własnego organizmu, ale istnieje kilka czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju tego schorzenia.

Wśród nich są:

• czynniki genetyczne – niektóre osoby mogą mieć dziedziczną predyspozycję do rozwoju tej choroby. Np. w Azji ok. 15% noworodków zmaga się z miastenią noworodków, ponieważ ich matki cierpią na miastenię;

• czynniki hormonalne – miastenia może wystąpić u kobiet w okresie okołoporodowym lub w okresie menopauzy. Dzieje się tak dlatego, że zmiany hormonalne w organizmie mogą wpływać na układ odpornościowy;

• Infekcje – niektóre infekcje wirusowe lub bakteryjne mogą wywoływać reakcję autoimmunologiczną, która prowadzi do rozwoju miastenii;

• czynniki środowiskowe – niektóre substancje chemiczne lub leki mogą wpływać na układ odpornościowy i przyczyniać się do rozwoju miastenii.

Objawy choroby mogą nasilać się również pod wpływem stresu lub zabiegów chirurgicznych.

Objawy miastenii

Objawy miastenii mogą się różnić w zależności od stopnia zaawansowania choroby i grup mięśni, które zostały przez nią zaatakowane. Do najczęstszych symptomów należy osłabienie mięśni oczu, które może objawiać się opadaniem powiek, podwójnym widzeniem, a także trudnościami w utrzymaniu otwartych oczu przez dłuższy czas. Dokuczliwym objawem są również trudności w mówieniu i połykaniu – osoby z miastenią mogą doświadczać trudności w wymawianiu wyrazów (dyzartria) oraz połykaniu pokarmów (dysfagia). W miarę postępu choroby może wystąpić osłabienie mięśni kończyn. Osoby chore mogą doświadczać trudności w poruszaniu się, utrzymaniu równowagi oraz wykonywaniu codziennych czynności. W zaawansowanych stadiach dochodzi również do osłabienia mięśni oddechowych, co może powoduje duszność i trudności w oddychaniu. Jest to poważne powikłanie, które wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.

Groźnym powikłaniem miastenii jest tzw. przełom miasteniczny, czyli gwałtowne nasilenie objawów dotyczących układu oddechowego. Gdy się pojawia, trzeba natychmiast zgłosić się do szpitala. Ryzyko tego powikłania zwiększają takie czynniki jak ciąża, zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej (np. odwodnienie), stres czy wysiłek fizyczny. 

Diagnostyka miastenii

Diagnostyka miastenii obejmuje różne badania i testy mające potwierdzić obecność choroby. Najczęściej stosowane metody diagnostyczne to:

• badanie neurologiczne – lekarz przeprowadza dokładne badanie neurologiczne, oceniając siłę mięśni i sprawność ruchową pacjenta;

• badanie elektromiograficzne (EMG) – mierzy aktywność elektryczną mięśni, co może pomóc w identyfikacji zaburzeń przewodzenia nerwowo-mięśniowego.

• badanie laboratoryjne – badania krwi mogą wykazać obecność przeciwciał skierowanych przeciwko receptorom acetylocholiny;

• test edrofonium – polega na podaniu leku zwężającego źrenice, który tymczasowo łagodzi objawy miastenii. Jeśli lek działa, może to wskazywać na obecność choroby.

• Sprawdź, co oznacza wynik RDW-CVLink otwiera się w nowej karcie.

Do jakiego lekarza z objawami miastenii?

Diagnozowaniem i leczeniem miastenii zajmuje się neurolog, jednak z pierwszymi objawami możesz zgłosić się również do internisty lub lekarza rodzinnego, który skieruje cię na odpowiednie badania. 

Jak przebiega leczenie miastenii?

Miastenia to choroba przewlekła, której nie da się całkowicie wyleczyć. Celem terapii jest kontrolowanie objawów i zapobieganie ich pogorszeniu. W związku z tym często stosuje się leki cholinesterazowe, które zwiększają ilość acetylocholiny w mózgu, co może poprawić przewodzenie nerwowo-mięśniowe lub leki immunosupresyjne stosowane w celu zmniejszenia aktywności układu odpornościowego.

Do stosowanych metod należy również plazmafereza, czyli procedura polegająca na usuwaniu z krwi przeciwciał, które blokują receptory acetylocholiny. Ćwiczenia fizyczne i terapia rehabilitacyjna mogą pomóc w wzmocnieniu osłabionych mięśni i poprawie sprawności ruchowej. W niektórych przypadkach – gdy inne metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów – konieczne może okazać się przeprowadzenie operacji chirurgicznej w celu poprawy funkcjonalności mięśni.

Dieta dla osób z miastenią

Dieta odgrywa ważną rolę w leczeniu miastenii Oto kilka zaleceń dotyczących diety dla osób z tą chorobą:

1. Unikaj pokarmów, które mogą nasilać objawy –  alkohol, kofeina i potrawy bogate w tłuszcze nasycone, mogą nasilać objawy miastenii;

2. Spożywaj pokarmy bogate w białko – białko jest niezbędne do wzrostu i regeneracji mięśni mięśni. Dlatego warto włączyć do diety produkty takie jak chude mięso, ryby, jaja, orzechy i nasiona;

Spożywaj pokarmy bogate w witaminy i minerały – witaminy i minerały odgrywają ważną rolę w utrzymaniu zdrowia mięśni i układu nerwowego. Staraj się spożywać różnorodne owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe i produkty mleczne.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. M. Klus i in., Miastenia w codziennej praktyce klinicznej, https://podyplomie.pl/neurologia/34805,miastenia-w-codziennej-praktyce-klinicznej (dostęp 03.2024).

2. R. Podemski, Kompendium neurologii, Wydawnictwo Via Medica, Warszawa 2019.

3. M. Michałowska, Neurologia – analiza przypadków klinicznych, Wydawnictwo Medical Education, Warszawa 2014.

4. I. Domitrz, Neurologia. Podręcznik dla studentów fizjoterapii, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2023.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.