Co to jest hematokryt? Wysoki i niski hematokryt – przyczyny

Hematokryt, znany również jako HCT, to ważny parametr badania krwi, który mierzy procentową objętość krwinek czerwonych, czyli erytrocytów, w całej objętości krwi. Badanie poziomu hematokrytu jest istotne w diagnostyce, ponieważ niski lub wysoki poziom HCT może wskazywać na obecność różnych chorób i zaburzeń w organizmie. Przeczytaj i dowiedz się, czym jest hematokryt, jak jest mierzony, jakie są normy hematokrytu i jakie są przyczyny niskiego i wysokiego poziomu HCT.

Co to jest hematokryt?

Hematokryt to parametr, który informuje nas o procentowej objętości krwinek czerwonych w całej objętości krwi. Jest to ważne, ponieważ erytrocyty pełnią kluczową rolę w organizmie, dostarczając tlen i składniki odżywcze do tkanek i narządów. Badanie poziomu hematokrytu jest częścią rutynowego badania morfologicznego krwi, które ocenia różne parametry krwi, takie jak liczba czerwonych krwinek, poziom hemoglobiny i inne wskaźniki.

• Poznaj składniki krwi i ich funkcjeLink otwiera się w nowej karcie. Dowiedz się więcej o elementach morfotycznych krwi.

Na czym polega badanie hematokrytu?

Badanie poziomu hematokrytu jest przeprowadzane poprzez pobranie próbki krwi od pacjenta. Próbka jest następnie poddawana procesowi odwirowywania, który oddziela składniki krwi na warstwy. Na podstawie objętości skoagulowanych erytrocytów w stosunku do całej objętości krwi, można obliczyć procentowy poziom hematokrytu. Wynik jest podawany jako wartość procentowa. Pamiętaj, że badanie krwi wymaga odpowiedniego przygotowania, aby jego wyniki były jak najbardziej wiarygodne. 

Jak przygotować się do badania hematokrytu?

Aby uzyskać dokładne i wiarygodne wyniki, konieczne jest odpowiednie przygotowanie się do pobrania krwi. Zaleca się pobranie krwi rano, na czczo, po około 12-godzinnym nieprzyjmowaniu pokarmów. Dzieci, które nie ukończyły 1. roku życia, nie muszą być na czczo. Mogą zostać nakarmione najpóźniej 30 minut przed pobraniem krwi. Dzieci w wieku 2–3 lat mogą zjeść lekkostrawne śniadanie 3 godziny przed planowanym pobraniem. Natomiast po 3. roku życia badania powinny być już wykonywane na czczo. Z uwagi na zmiany dobowe parametrów krwi badanie powinno być wykonane w godzinach porannych.

Przed pobraniem krwi można pić wodę. W rzeczywistości, jest to nawet zalecane. Spożywanie wody przed badaniem może pomóc w rozrzedzeniu krwi, co ułatwi i przyspieszy pobranie próbki krwi. Jednak pamiętaj, żeby nie pić nadmiernych ilości wody, aby uniknąć rozcieńczenia próbki i potencjalnego wpływu na wyniki badań.

Zaleca się, aby nie spożywać alkoholu na 2–3 dni przed planowanym pobraniem. W dniu badania wykluczyć trzeba inne używki, takie jak papierosy, kawa oraz herbata. Przed pobraniem krwi zaleca się unikanie intensywnego wysiłku fizycznego przez około 24 godziny. Wysiłek fizyczny może wpływać na niektóre parametry krwi, takie jak poziom enzymów wątrobowych czy kwas moczowy. Dlatego ważne jest, aby dać organizmowi czas na regenerację przed badaniem.

Jeżeli zażywasz regularnie jakiekolwiek leki, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem przed badaniem krwi. Niektóre leki mogą wpływać na wyniki badań, dlatego lekarz może zalecić przerwanie zażywania leków przed pobraniem krwi lub dostosowanie dawki. Informowanie personelu medycznego o zażywanych lekach jest kluczowe dla uzyskania dokładnych i wiarygodnych wyników badań.

Hematokryt – norma

Normy hematokrytu różnią się w zależności od płci i wieku pacjenta. Oto przybliżone wartości referencyjne dla różnych grup:

• Mężczyźni: 40–54%,

• Kobiety: 36–48%,

• Dzieci: wartości referencyjne różnią się w zależności od wieku.

Wartości te mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium, dlatego wyniki badania zawsze powinno się skonsultować z lekarzem rodzinnym lub innym specjalistą, który zlecił wykonanie badania. 

• Przeczytaj na czym polega leczenie insulinoopornościLink otwiera się w nowej karcie.

Niski hematokryt – przyczyny i objawy

Niski poziom hematokrytu, znany również jako niedokrwistość, może być spowodowany różnymi czynnikami.

Jedną z częstych przyczyn niskiego poziomu hematokrytu jest niedobór żelaza. Żelazo jest niezbędne do produkcji hemoglobiny, która pomaga w transporcie tlenu przez erytrocyty. Brak wystarczającej ilości żelaza może prowadzić do niedokrwistości. Częstym powodem niedokrwistości jest też niedobór witaminy B12 lub kwasu foliowego. Te składniki odgrywają ważną rolę w produkcji nowych czerwonych krwinek. Zbyt niski hematokryt może być też objawem choroby przewlekłej, np. choroby nerek, choroby wątroby, nowotworu i infekcji.

Objawy niskiego hematokrytu mogą różnić się w zależności od stopnia niedokrwistości i indywidualnych czynników. Zwykle są to:

• osłabienie i zmęczenie,

• bladość skóry,

• zawroty głowy,

• trudności z oddychaniem

• bóle głowy,

• kołatanie serca.

• Dowiedz się, co może oznaczać krew w moczuLink otwiera się w nowej karcie.

Wysoki hematokryt – przyczyny i objawy

Wysoki poziom hematokrytu, znany również jako nadkrwistość, może być spowodowany różnymi czynnikami. Jednym z względnie prostych w leczeniu jest odwodnienie. Może ono prowadzić do wzrostu stężenia krwinek czerwonych we krwi, co prowadzi do wysokiego hematokrytu. Powodem zbyt wysokiego poziomu hematokrytu może być też palenie tytoniu. Innym powodem tej nieprawidłowości mogą być choroby płucne, takie jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) i sarkoidoza, które mogą prowadzić do niedotlenienia.

Objawy wysokiego hematokrytu mogą różnić się w zależności od stopnia nadkrwistości i indywidualnych czynników. Najczęściej są to:

• zawroty głowy i bóle głowy,

• zmęczenie,

• zmniejszona tolerancja wysiłku,

• zwiększone ryzyko zakrzepów krwi.

Sprawdź, co oznacza hiperprolaktynemiaLink otwiera się w nowej karcie.

Źródła:

1. J. Fabijańska-Mitek, B. Mariańska, J. Windyga, Badania laboratoryjne w hematologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.

2. W. Sawicki, J. Malejczyk, Histologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012. 

3. A. Teległów, Diagnostyka hematologiczna – podstawowe badanie: morfologia krwi, [w:] A. Teległów. (red.), Diagnostyka laboratoryjna i obrazowa dla potrzeb fizjoterapii i kosmetologii, University of Physical Education, Kraków 2020, s. 212–221.

4. D. Wołowiec, Interpretacja wyników hematologicznych badań laboratoryjnych w praktyce lekarza rodzinnego, „Lekarz POZ” 2018, nr 1, s. 8–14.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.