Hipertriglicerydemia – jakie są przyczyny i sposoby leczenia?

Hipertriglicerydemia oznacza za wysoki poziom triglicerydów we krwi. Stan ten może mieć charakter pierwotny lub wtórny. Sprzyjają mu m.in. otyłość, dieta bogata w tłuszcze, nadużywanie alkoholu, cukrzyca typu 2. Dowiedz się, na czym polega leczenie hipertriglicerydemii. Poznaj główne zalecenia dietetyczne dla osób zmagających się z tym zaburzeniem.

Czym jest hipertriglicerydemia?

Hipertriglicerydemia to stan podniesionego ponad normę poziomu triglicerydów we krwi. Triglicerydy są główną postacią zapasową kwasów tłuszczowych w organizmie. Zaburzenie to wymieniane jest jako czynnik ryzyka wielu poważnych schorzeń, w tym m.in. miażdżycy, która sprzyja udarom mózgu, nadciśnienia tętniczego krwi, choroby niedokrwiennej serca czy ostrego zapalenia trzustki, które również doprowadzić może do niebezpiecznych powikłań. Hipertriglicerydemia jest trzecią pod względem częstości występowania przyczyną ostrego zapalenia trzustki po spożywaniu alkoholu i kamicy żółciowej. Szacuje się, że u dorosłych Polaków podniesiony poziom triglicerydów we krwi występuje u 20% kobiet i 32% mężczyzn. Warto wspomnieć, że hipertriglicerydemia nierzadko współwystępuje z hipercholesterolemiąLink otwiera się w nowej karcie, czyli stanem podniesionego ponad normę poziomu cholesterolu. Mówi się wówczas o hiperlipidemiii mieszanej.

Biorąc pod uwagę poziom triglicerydów we krwi, wyróżniono następujące postaci hipertriglicerydemii:

• łagodną, zwaną również umiarkowaną, gdy stężenie triglicerydów wynosi od 150 do 880 mg/dl (1,7–10 mmol/l);

• ciężką – przy stężeniu triglicerydów wynoszącym ponad 880 mg/dl (> 10 mmol/l).

• Zobacz także, czym jest dyslipidemia aterogennaLink otwiera się w nowej karcie?

Przyczyny hipertriglicerydemii

Do powstania hipertriglicerydemii doprowadzić może wiele czynników. Sprzyjają mu zwłaszcza:

• otyłość,

• nadmierne spożycie alkoholu,

• wysoka zawartość cukru w diecie,

• choroby wątroby (pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych, pierwotna i wtórna marskość żółciowa, poalkoholowa marskość wątroby),

• niedoczynność tarczycy,

• choroby nerek (przewlekła choroba nerek, zespół nerczycowy),

• cukrzycaLink otwiera się w nowej karcie (hipertriglicerydemia jest najczęstszym zaburzeniem lipidowymLink otwiera się w nowej karcie w cukrzycy typu 2),

• insulinooporność.

To zaburzenie może mieć charakter idiopatyczny, czyli nie sposób określić przyczyn jego rozwoju. Możliwe są przypadki rodzinnej hipertriglicerydemii, kiedy zbyt wysoki poziom trójglicerydów we krwi jest uwarunkowany genetycznie. Hipertriglicerydemia rodzinna dziedziczona jest autosomalnie dominująco. Zwykle daje o sobie znać w wieku dorosłym, po zadziałaniu czynników wyzwalających (np. wysokotłuszczowej diety, dużego spożycia węglowodanów, spożywania alkoholu). Przypadki hipertriglicerydemii o podłożu genetycznym określane są jako schorzenia o charakterze pierwotnym.

• Dowiedz się również, czym jest choroba CushingaLink otwiera się w nowej karcie i jakie objawy jej towarzyszą.

Hipertriglicerydemia może stanowić także skutek uboczny długotrwałego przyjmowania niektórych leków, w tym m.in. izotretynoinów, glikokortykosteroidów, doustnych estrogenów, inhibitorów proteaz stosowanych w leczeniu HIV, niekardioselektywnych leków β1-adrenolitycznych czy leków immunosupresyjnych.

Leczenie hipertriglicerydemii

Hipertriglicerydemia wymaga leczenia. Postępowanie polega głównie na zmianie sposobu odżywiania. Dietetyk powinien przygotować jadłospis, podpowiedzieć, jak robić zakupy spożywcze, których produktów się wystrzegać i jak przygotowywać posiłki. Modyfikacja trybu życia u osób z triglicerydemią obejmuje dodatkowo dbanie o prawidłową masę ciała, a w przypadku otyłości jej redukcję, podejmowanie regularnej aktywności fizycznej, zaprzestanie spożywania alkoholu. Wskazane jest spożywanie oleju rybiego, który znany jest z redukcji poziomu trójglicerydów. Suplementacja ta powinna zostać omówiona z lekarzem, który określi odpowiedni sposób dawkowania dla danego pacjenta. W przypadku braku poprawy należy rozważyć leczenie farmakologiczne. Lekiem pierwszego rzutu są statyny. Stosowany jest ponadto fibrat. 

• Sprawdź, co to są choroby autoimmunologiczneLink otwiera się w nowej karcie i jakie są przyczyny ich powstania.

Dieta w hipetriglierydemii 

Główne zasady diety w przebiegu hipertriglicerydemii są następujące:

• udział głównych składników pokarmowych w diecie powinien wynosić – 60% węglowodanów złożonych, 30% tłuszczów (głównie pochodzenia roślinnego i rybnego), 15–10% białka;

• ograniczenie spożycia produktów bogatych w tłuszcze nasycone i kwasy tłuszczowe typu trans (należą do nich przeważnie gotowe dania, fast-food, pokarmy pochodzenia zwierzęcego);

• zwiększenie spożycia nienasyconych kwasów tłuszczowych, których dobrym źródłem są oleje roślinne, zwłaszcza oliwa z oliwek, olej słonecznikowy i rzepakowy, ryby morskie, orzechy włoskie, soja, kukurydza;

• zwiększenie spożycia owoców, warzyw, nabiału o niskiej zawartości tłuszczu;

• ograniczenie spożycia cukrów prostych, produktów przetworzonych, dań smażonych, alkoholu;

• gotowanie na parze, duszenie i pieczenie dań;

• dbanie o nawadnianie organizmu – spożywanie co najmniej 30 ml płynów na kg masy ciała, w tym najlepiej niegazowanej wody mineralnej;

• spożywanie produktów bogatych w błonnik oraz w witaminy A, D, E, K

Źródła:

1. K. Broncel, Hipertriglicerydemia – kiedy należy kierować pacjenta do specjalisty?, „Lekarz POZ” 2018, nr 2, s. 97–101.

2. P. Tandon, F. Hussain, S. Shakoor i wsp., Ciężka hipertriglicerydemia będąca przyczyną kwasicy metabolicznej z dużą luką anionową u chorego z ciężką insulinoopornością, „Clinical Diabetes” 2014, t. 32, nr 3, s. 130–132.

3. B. Wożakowska-Kapłon, M. Barylski, P. Salwa i wsp., Zalecenia postępowania w dyslipidemii — propozycje algorytmu dla lekarzy rodzinnych, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2012, t. 6, nr 6, s. 261–282.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.