Podostre stwardniające zapalenie mózgu – jak się przed nim uchronić?
Podostre stwardniające zapalenie mózgu to choroba zapalno-zwyrodnieniowa, prowadząca do uszkodzenia komórek tego narządu. Wywołuje ją zmutowany wirus odry, który po zachorowaniu w wieku dziecięcym pozostaje w uśpieniu przez wiele lat. Nie są znane mechanizmy mutacji wirusa ani skuteczne leczenie. Jednym sposobem zapobiegania chorobie i ochrony przed mutacją patogenu jest szczepienie przeciwko odrze.
Czym jest podostre stwardniające zapalenie mózgu?
Podostre stwardniające zapalenie mózgu (SSPE, subacute sclerosing panencephalitis) to bardzo rzadka choroba, wywołana przez zmutowanego wirusa odryLink otwiera się w nowej karcie. Schorzenie ma charakter zapalno-zwyrodnieniowy. Głównym czynnikiem ryzyka jest zachorowanie w okresie dzieciństwa na odrę i niewyeliminowanie wirusa z organizmu. Dzieje się tak na skutek nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego. W konsekwencji wirus odryLink otwiera się w nowej karcie pozostaje w organizmie w stanie uśpienia. Z niejasnych przyczyn po wielu latach aktywuje się i mutuje.
Przeczytaj więcej: Autoimmunologiczne zapalenie mózgu – objawy, diagnostyka i leczenieLink otwiera się w nowej karcie
Przebieg podostrego stwardniającego zapalenia mózgu
W prawidłowym przebiegu odry wirus zostaje wyeliminowany z organizmu przez system immunologiczny. Z niejasnych przyczyn w niektórych przypadkach organizm nie jest w stanie pozbyć się patogenu. Dochodzi wówczas do sytuacji, w której wirus odry przybiera tzw. taktykę śpiącego agenta [1], pozostając w uśpieniu w komórkach nerwowych organizmu. Taki stan uniemożliwia wychwycenie patogenu przez układ odpornościowy. Prawdopodobnie do aktywacji wirusa dochodzi w przebiegu innej choroby zakaźnej, np. półpaśca. Bardzo podobne działanie do zmutowanego wirusa odry ma wirus różyczkiLink otwiera się w nowej karcie. Szczególnie niebezpieczne jest zakażenie wirusem różyczki podczas ciąży. Jego obecność dla matki jest łagodna i skąpoobjawowa. Natomiast jest on bardzo niebezpieczny dla dziecka. Wywołuje zakażenie przezłożyskowe i może powodować liczne wady wrodzone.
Przeczytaj: Zakażenie wirusem ebola – objawy, leczenie i profilaktykaLink otwiera się w nowej karcie
Nie są znane metody leczenia podostrego stwardniającego zapalenia mózgu. Eksperci, wskazując na skutki podostrego stwardniającego zapalenia mózgu, wymieniają m.in.: niepełnosprawność umysłową, głuchotę, ślepotę, niedowłady i porażenia, śpiączki.
Jedynym sposobem uniknięcia SSPE są szczepienia ochronne przeciwko odrze.
Objawy kliniczne choroby
Zmutowany patogen w początkowym stadium choroby prowadzi do powstawania wielu zapalnych ognisk w obrębie mózgu. Mają one postać nacieków okołonaczyniowych. Dochodzi do stopniowego uszkadzania tkanki nerwowej mózgu i zmian zwyrodnieniowych. Skutkiem tego jest martwica i częściowe wyłączanie funkcji narządu. Zmiany w mózgu prowadzą do zaburzenia czynności poznawczych, zaburzenia pamięci i zachowania. Wraz z rozwojem choroby występują mimowolne ruchy kończyn i mięśni twarzy. Obserwowane są napady padaczkowe. W zaawansowanej postaci choroby dochodzi do rozległych niedowładów i porażenia. Ponadto rozwijają się zaburzenia wzroku i słuchu.
Znaczenie szczepień ochronnych w profilaktyce choroby
Szczepienia ochronne to jedyny skuteczny środek zapobiegania skutkom działania wirusa. Umożliwiają one wytworzenie naturalnej odporności organizmu, a w przypadku zachorowania minimalizują ryzyko wystąpienia powikłań choroby. Skuteczność szczepionek wynika z tego, że zawierają one fragmenty osłabionych patogenów, np. odry, ospy, różyczki. W takiej formie nie są one zdolne do wywołania choroby, ale umożliwiają organizmowi rozpoznanie potencjalnego zagrożenia i wytworzenie odpowiednich przeciwciał na wypadek kontaktu z właściwym wirusem.
Odra u dziecka
Odra jest silnie zakaźną chorobą, która najczęściej rozwija się u dzieci w pierwszym roku życia, przed szczepieniem. Zachorowania dzieci starszych wynikają z braku szczepionki przypominającej lub całkowity brak szczepienia przeciwko odrze. Zakażenia wirusem odry nie można leczyć przyczynowo. Ewentualnie podawane dziecku środki mają działanie objawowe, np. przeciwgorączkowe. Odra jest chorobą szczególnie niebezpieczną dla maluchów z zaburzeniami odporności. W ich przypadku istnieje podwyższone ryzyko powikłań w obszarze dróg oddechowych. Warto skontaktować się ze specjalistą pulmonologiem w celu wykluczenia niepożądanych skutków ubocznych.
Dbamy o Twoje zdrowie – także poprzez rzetelne informacje. Dlatego artykuły na naszej stronie są tworzone przez zespół specjalistów: lekarzy, fizjoterapeutów, dietetyków oraz doświadczonych redaktorów medycznych.
Nasi eksperci nie tylko dzielą się wiedzą teoretyczną – przekazują też praktyczne wskazówki oparte na swoim doświadczeniu zawodowym. Piszą o tym, co naprawdę ważne dla Twojego zdrowia: od profilaktyki, przez diagnostykę, po metody leczenia.
Stawiamy na przejrzystość, dlatego pod każdym artykułem znajdziesz bibliografię i źródła. W ten sposób wspieramy Cię w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących Twojego zdrowia.
Redakcja NNZobacz artykuły tego autoraPodziel się z innymi
Udostępnij artykuł w social-mediach.
Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcieŹródła:
J. Mrukowicz, Mózg w sidłach mikrobów, czyli czego nie widzimy dzięki szczepieniom ochronnym, „Wszechświat” 2011, 4(6), s. 84–93.
W. Sobczyk, Podostre stwardniające zapalenie mózgu, „Polski Przegląd Neurologiczny”, 2006, 2(1), s. 1–6.
P.P. Liberski i in., Paramyksowirusy, „Aktualności Neurologiczne” 2007, 7(2), s. 108–114.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
