Wodogłowie – jakie są jego przyczyny i objawy? Jak je leczyć?

Przyczyny i objawy wodogłowia mogą być różne. Diagnoza tego schorzenia i jego etiologii opiera się na badaniach obrazowych oraz analizie płynu mózgowo-rdzeniowego. Leczenie zależy od przyczyny, może wymagać interwencji neurochirurgicznej i rehabilitacji. W przypadku wodogłowia u płodu może być prowadzone jeszcze przed narodzinami. Poznaj przyczyny i symptomy hydrocefalii. Dowiedz się również, jak można ją leczyć.

Co to jest wodogłowie?

Wodogłowie, zwane również hydrocefalią, to stan patologiczny polegający na nadmiernym gromadzeniu się płynu mózgowo-rdzeniowego w komorach mózgu. Jest to poważne schorzenie, które może mieć konsekwencje dla zdrowia i rozwoju pacjenta. Występuje zarówno u dzieci, jak i dorosłych. 

Sprawdź też: Zespół popunkcyjny – co to? Objawy i metody leczeniaLink otwiera się w nowej karcie

Przyczyny wodogłowia

Wodogłowie może mieć zarówno podłoże wrodzone, jak i nabyte. W przypadku wodogłowia wrodzonego przyczyną są m.in. zespoły Arnolda-Chiariego i Dandy'ego-Walkera, wrodzone zwężenie wodociągu mózgu lub przepuklina oponowo-rdzeniowa. Te wady anatomiczne mogą prowadzić do utrudnienia przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego.

Wodogłowie nabyte może być spowodowane różnymi czynnikami. Jednym z najczęstszych jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, w szczególności zapalenie ropne, które prowadzi niekiedy do zablokowania przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego. Innymi przyczynami nabytego wodogłowia są guzy ośrodkowego układu nerwowego, torbiel w głowieLink otwiera się w nowej karcie, zakrzepica, krwotoki wewnątrzczaszkowe czy uraz głowy.

Objawy wodogłowia

Objawy wodogłowia mogą być różne w zależności od wieku pacjenta oraz stopnia zaawansowania schorzenia. U noworodków i niemowląt widocznym objawem jest zwiększenie obwodu głowy. Inne symptomy obejmują wybrzuszenie ciemiączka (miękkiego miejsca na czubku głowy), pogorszenie stanu ogólnego, drażliwość, trudności w karmieniu, nudności, wymioty, zmiany w zachowaniu, trudności w utrzymaniu równowagi, problemy ze wzrokiem, bóle głowy i napady drgawek.

U dzieci i dorosłych objawy wodogłowia bywają bardziej zróżnicowane. Mogą występować zaburzenia mowy, problemy z chodem, bóle głowy, problemy z koncentracją i pamięcią, zaburzenia widzenia, a nawet otępienie. Ważne jest, aby je zauważyć i skonsultować z lekarzem.

Diagnoza wodogłowia

Diagnoza wodogłowia opiera się na wywiadzie medycznym, badaniu neurologicznym oraz różnych badaniach obrazowych. Podstawowym badaniem diagnostycznym jest tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI) mózgu. Pozwalają one ocenić ilość i lokalizację gromadzącego się płynu mózgowo-rdzeniowego oraz ewentualne przyczyny schorzenia.

Lekarz może też zlecić wykonanie punkcji lędźwiowej, która polega na pobraniu próbki płynu mózgowo-rdzeniowego w celu dalszej analizy. Wyniki tych badań pomogą w ustaleniu dokładnej przyczyny wodogłowia i wyborze odpowiedniego planu leczenia.

Leczenie wodogłowia

Leczenie wodogłowia zależy od przyczyny schorzenia oraz stopnia zaawansowania. W niektórych przypadkach, gdy przyczyną jest blokada przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego, konieczne może być przeprowadzenie operacji neurochirurgicznej. Operacja może polegać na wytworzeniu zastawki, która umożliwia odprowadzenie nadmiaru płynu mózgowo-rdzeniowego do innego miejsca w ciele (np. jamy brzusznej), gdzie zostanie on wchłonięty.

W przypadku wrodzonego wodogłowia leczenie może być bardziej skomplikowane i wymagać długotrwałej opieki medycznej. Czasem konieczne bywa przeprowadzenie wielu operacji w celu poprawienia przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego.

Przy wodogłowiu normotensyjnym, czyli zespole HakimaLink otwiera się w nowej karcie, terapia obejmuje wszczepienie specjalnego systemu drenażowego, który pozwala na odprowadzanie nadmiaru płynu mózgowo-rdzeniowego do innej części ciała, gdzie może być wchłaniany. To pomaga w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia wewnątrzczaszkowego i zmniejsza objawy.

Rokowanie i rehabilitacja

Rokowanie w przypadku wodogłowia zależy od wielu czynników, takich jak przyczyna schorzenia, stopień zaawansowania i skuteczność leczenia. W niektórych przypadkach wodogłowie może prowadzić do trwałych uszkodzeń mózgu i upośledzenia funkcji poznawczych. Jednak dzięki wczesnej diagnozie i odpowiedniemu leczeniu wiele dzieci może osiągnąć znaczną poprawę stanu zdrowia i jakości życia.

Rehabilitacja jest istotnym elementem procesu powrotu do pełnej sprawności. Może obejmować terapię fizyczną, zajęciową oraz logopedyczną, w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta.

Wodogłowie u płodu

Wodogłowie może również występować u płodu. Jest to bardzo poważne schorzenie, które może prowadzić do uszkodzenia mózgu i zahamowania rozwoju dziecka. Leczenie może być prowadzone jeszcze przed narodzinami i obejmuje interwencję chirurgiczną w celu poprawy przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego i minimalizacji powikłań.

Istotne jest monitorowanie ciąży i regularne badania ultrasonograficzne w celu oceny rozwoju płodu i wykrycia ewentualnych nieprawidłowości.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. V. Kumar, R. Cotran, S. Robbins, Patologia Robbinsa, Urban&Partner, Wrocław 2005.

2. A. Dobrzańska, J. Ryżko, Pediatria. Podręcznik do Państwowego Egzaminu Lekarskiego i egzaminu specjalizacyjnego, Urban&Partner, Wrocław 2005.

3. H.L. Rekate, The definition and classification of hydrocephalus: a personal recommendation to stimulate debate, „Cerebrospinal Fluid Research” 2008, t. 5, nr 2.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.