Zapalenie oskrzeli – przyczyny, objawy, leczenie

Zapalenie oskrzeli to powszechna infekcja dolnych dróg oddechowych, która może dotknąć zarówno dzieci, jak i dorosłych. Jest to choroba, która często występuje w okresie jesienno-zimowym, gdy organizm jest bardziej podatny na infekcje z powodu obniżonej odporności. Sprawdź, jak odróżnić tę przypadłość od innych sezonowych infekcji, jakie są przyczyny oraz na czym powinno wyglądać skuteczne leczenie.

Oskrzela u człowieka – funkcja

Oskrzela są ważną częścią układu oddechowego człowieka, a dokładniej dolnych dróg oddechowych. Znajdują się między tchawicą a oskrzelikami. Transportują powietrze do płuc i odgrywają kluczową rolę w procesie wymiany gazowej. 

Narząd składa się z tkanki chrzęstnej, tkanki łącznej oraz mięśni gładkich. Wewnętrzne ściany oskrzeli pokryte są błoną śluzową, której zadaniem jest oczyszczanie i ogrzewania powietrza dostarczanego do płuc. Cząstki kurzu i innych zanieczyszczeń osadzają się w gęstej wydzielinie, która przesuwa się w kierunku górnych dróg oddechowych i wydostaje na zewnątrz. Sieć rozgałęzionych rurek można porównać do drzewa, dlatego często spotkasz się z określeniem “drzewo oskrzelowe”.

Zapalenie oskrzeli – przyczyny

Zapalenie oskrzeli jest chorobą, która może mieć charakter wirusowy lub bakteryjny. Najczęściej występuje u dzieci, ale również osoby dorosłe często stykają się z tą infekcją. Przyczyną zapalenia oskrzeli są najczęściej infekcje wirusowe wywołane przez adenowirusy, wirusy paragrypy, rynowirusy oraz RS-wirusy. Czasami za pojawienie się choroby odpowiadają bakterie, takie jak Bordetella pertussis czy Chlamydophila pneumoniae.

Istnieją również czynniki ryzyka, które mogą predysponować do wystąpienia zapalenia oskrzeli. Należą do nich m.in.: palenie tytoniu, narażenie na zanieczyszczenia powietrza oraz osłabiona odporność.

• Sprawdź też, czym jest przewlekła obturacyjna choroba płuc i jak ją leczyć.Link otwiera się w nowej karcie

Zapalenie oskrzeli u dzieci i niemowląt

Zapalenie oskrzeli często rozwija się u dzieci, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Dzieci i niemowlęta są bardziej podatne na infekcje ze względu na niedojrzały układ odpornościowy. Objawy zapalenia oskrzeli u najmłodszych są podobne do objawów przeziębienia. Jednak oprócz kataru, kaszlu, bólu gardła i braku apetytu pojawić może się też charakterystyczny “świszczący” oddech. 

Choroba ta ma zazwyczaj łagodny przebieg, jednak brak leczenia może prowadzić do powikłań takich jak zapalenie płucLink otwiera się w nowej karcie, zaostrzenie objawów astmy oskrzelowej, odwodnienie czy przewlekłe zapalenie oskrzeli.

• Dowiedz się także, czym charakteryzuje się rak oskrzeliLink otwiera się w nowej karcie.

Zapalenie oskrzeli w ciąży

Zapalenie oskrzeli w ciąży to stan, którego nie należy ignorować. Przyszłe mamy są bardziej podatne na infekcje, ponieważ ich układ odpornościowy jest osłabiony. W przypadku wystąpienia objawów zapalenia oskrzeli, należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym, który dobierze odpowiednie leczenie. W okresie ciąży nie należy stosować żadnych preparatów leczniczych ani ziołowych bez porozumienia z lekarzem.

Jak objawia się zapalenie oskrzeli?

Najczęstszym objawem zapalenia oskrzeli jest:

• uporczywy kaszel mokryLink otwiera się w nowej karcie lub suchy;

• ból w klatce piersiowej określany potocznie jako ból oskrzeliLink otwiera się w nowej karcie;

• duszność;

• skurcze oskrzeliLink otwiera się w nowej karcie;

• zmęczenie.

W przypadku dzieci objawy mogą być mniej nasilone, ale ważne jest, aby skonsultować się z pediatrą, aby ustalić konieczne leczenie i uniknąć powikłań.

Zapalenie oskrzeli – diagnoza i leczenie

Diagnostyka zapalenia oskrzeli bazuje na obserwacji objawów oraz badaniu fizykalnym. Lekarz może także zlecić badania dodatkowe, takie jak badanie krwi, badanie plwociny, a w niektórych przypadkach również badanie radiologiczne. Istotne jest, aby na samym początku wykluczyć inne choroby, które mogą mieć podobne objawy (np. zapalenie płuc, astmaLink otwiera się w nowej karcie).

Leczenie zapalenia oskrzeli zależy od przyczyny infekcji oraz nasilenia objawów. W przypadku infekcji wirusowej zaleca się przede wszystkim łagodzenie objawów za pomocą inhalacji leczniczej czy syropów przeciwkaszlowych. W przebiegu infekcji bakteryjnej konieczne może być zastosowanie antybiotyków. Wsparciem w leczeniu będzie utrzymanie odpowiedniej higieny, unikanie palenia tytoniu oraz wspomaganie organizmu w procesie zdrowienia poprzez odpowiednie nawodnienie i odpoczynek.

Oprócz leczenia farmakologicznego istnieje wiele domowych sposobów łagodzenia objawów zapalenia oskrzeli. Ważne jest picie dużej ilości płynów, aby utrzymać odpowiedni poziom nawodnienia organizmu. Inhalacje parą mogą pomóc w rozrzedzeniu wydzieliny i ułatwieniu odkrztuszania. Ważne jest również unikanie palenia tytoniu, które może nasilać objawy zapalenia oskrzeli.

Oprócz leczenia farmakologicznego istnieje wiele domowych sposobów, aby złagodzić objawy zapalenia oskrzeli. Ważne jest picie dużej ilości płynów, aby utrzymać odpowiednie nawodnienie organizmu. Inhalacje na bazie soli fizjologicznej mogą pomóc w rozrzedzeniu wydzieliny i ułatwić odkrztuszanie. Ważne jest również unikanie palenia tytoniu, które może nasilać objawy choroby – to zalecenie dotyczy to zarówno aktywnych, jak i biernych palaczy.

Do jakiego lekarza z zapaleniem oskrzeli?

Jeśli widzisz u siebie objawy zapalenia oskrzeli, udaj się do internisty lub lekarza rodzinnego. Gdy zachoruje twoje dziecko, koniecznie skonsultuj się z pediatrą.

Zapalenie oskrzeli – profilaktyka

Aby zapobiec zapaleniu oskrzeli, sięgnij po odpowiednie środki profilaktyczne. Unikaj kontaktu z osobami chorymi, szczególnie w okresach wzmożonych zachorowań, takich jak jesień i zima. Dbaj o swoją odporność poprzez szczepienia, zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną oraz unikanie stresu. Pamiętaj, że palenie tytoniu jest jednym z głównych czynników ryzyka zapalenia oskrzeli, dlatego warto zrezygnować z tego nałogu.

Czy zapalenie oskrzeli jest zaraźliwe?

Zapalenie oskrzeli jest chorobą zaraźliwą, która może się przenosić drogą kropelkową. Największe ryzyko zakażenia występuje podczas kontaktu z osobą chorą, szczególnie w momencie, gdy ona kicha lub kaszle. Dlatego ważne jest zachowanie odpowiednich środków ostrożności – w sezonie infekcyjnym często myj ręce, unikaj bliskiego kontaktu z osobami chorymi oraz korzystaj z chusteczek jednorazowych podczas kaszlu lub kichania.

Zapalenie oskrzeli a astma

Osoby cierpiące na astmę są bardziej podatne na wystąpienie zapalenia oskrzeli. Infekcja wirusowa lub bakteryjna może prowokować wystąpienie ataku astmy. Regularne przyjmowanie leków przeciwzapalnych oraz unikanie czynników, które nasilają uciążliwe objawy, może pomóc w uniknięciu zaostrzenia choroby i powikłań.

Źródła:

1. P. Gajewski. Interna Szczeklika 2020/21. Mały podręcznik, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020.

2. T. Hausen, Choroby układu oddechowego w praktyce lekarza rodzinnego, Wydawnictwo Edra Urban&Partner, Wrocław 2020.

3. J. Lehnen, Choroby dróg oddechowych, Wydawnictwo Medpharm, Wrocław 2016.

4. T. Targowski (red.), Wybrane choroby dróg oddechowych u dorosłych, Wydawnictwo Termedia, Warszawa 2015.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.