Bezmocz – przyczyny, objawy, leczenie

Kolor, zapach i objętość moczu to wskaźniki, które świadczą o kondycji Twojego organizmu. Zdrowy człowiek powinien wydalać około 1500 ml moczu w kolorze jasnożółtym na dobę. Jeśli ilość ta nie przekracza 100 ml, szybko zgłoś się do lekarza. Bezmocz (anuria) to stan, który zagraża zdrowiu i życiu – może świadczyć o poważnych chorobach nerek lub o nagromadzeniu dużej ilości toksycznych substancji w organizmie. Sprawdź, co jeszcze warto wiedzieć o bezmoczu i na czym polega leczenie tego stanu.

Bezmocz – co to takiego?

Bezmocz (anuria) to określenie, które sugeruje, że ludzki organizm nie oddaje moczu. Nie jest to jednak prawda – mikcje (oddawanie moczu) co prawda występują, ale w znacznie mniejszej ilości. O bezmoczu mówimy, gdy dobowa ilość wydalanego moczu wynosi 100 ml lub mniej. Szacuje się, że zdrowy człowiek wydala około 600–2500 ml na dobę, a już wynik na poziomie 500 ml świadczy o skąpomoczu i stanowi wystarczający powód, aby skonsultować się z lekarzem. 

Wyobraź sobie sytuację, że spożywasz około 2 l płynów na dobę, a Twój organizm nie wydala nawet 10% tej ilości. Prawidłowo funkcjonujący układ wydalniczy pomaga pozbywać się toksyn z organizmu, więc bezmocz może świadczyć o zatruciu organizmu lub o poważnej niewydolności nerek. W obu przypadkach stan ten może poważnie zagrażać Twojemu zdrowiu i życiu, a brak odpowiedniego leczenia może mieć bardzo przykre konsekwencje zdrowotne.

Pamiętaj, że żadna skrajność nie jest dobra – zbyt częste oddawanie moczuLink otwiera się w nowej karcie również jest stanem patologicznym. 

Bezmocz – jak się objawia?

Główny objaw anurii to wydalanie mniej niż 100 ml moczu na dobę. Do tego dochodzą inne symptomy: możesz poczuć osłabienie, ogarnia Cię apatia i brak apetytu. Pojawiają się też dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak: ból brzucha, nudności czy wymioty. Bardzo niepokojącym objawem będzie krwawienie z dróg moczowych. Oprócz tego badanie ogólne moczuLink otwiera się w nowej karcie wykazuje szereg nieprawidłowości, takich jak: niewłaściwy ciężar, nieodpowiednia barwa lub obecność krwiLink otwiera się w nowej karcie. W razie występowania tego rodzaju objawów nie czekaj, ale zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu.

Jakie mogą być przyczyny bezmoczu?

Bezmocz to patologiczny stan, który może mieć różne przyczyny. W literaturze fachowej spotkasz ich 3 rodzaje: przyczyny przednerkowe, nerkowe i pozanerkowe. Sprawdź, co kryje się pod tymi pojęciami.

Przyczyny przednerkowe

Do przednerkowych przyczyn bezmoczu należy przede wszystkim odwodnienie. Do utraty wody dochodzi przeważnie na skutek długotrwałej biegunki czy wymiotów, które występują w przebiegu innych chorób, np. infekcji wywołanej przez rotawirusy. W tej kategorii przyczyn są również zaburzenia pracy serca, w których dochodzi do nieprawidłowego transportu krwi w organizmie oraz do niedostatecznego odżywienia tkanek ciała. Bezmocz może więc wystąpić równolegle z zawałem serca. Oprócz tego wymieniane są takie czynniki, jak: znaczna utrata krwi (np. podczas operacji), zaburzenia krzepnięcia, niedrożność naczyń nerkowych czy sepsa.

Przyczyny nerkowe

Bezmocz często świadczy o nieprawidłowej pracy nerek. Specjaliści wymieniają więc szereg tzw. przyczyn nerkowych, a wśród nich:

• stan zapalny dotyczący kłębuszków nerkowych;

• choroby odmiedniczkowe nerek;

• zapalenie nerek;

• choroby układowe nerki;

• odrzucenie przeszczepionej nerki przez organizm;

• nowotwory nerek;

• zespół hemolityczno-mocznicowy.

W tej grupie znajdują się również przyczyny, które na pierwszy rzut oka nie są związane z nerkami, np.: zatrucie lekami, niezgodność grupy krwi podczas transfuzji, rzucawka czy sarkoidoza.

Przyczyny pozanerkowe

Do pozanerkowych przyczyn bezmoczu zaliczają się m.in.:

• zrosty pooperacyjne;

• przerost lub rak gruczołu krokowego;

• zaburzenia w oddawaniu moczu na tle psychicznym i neurologicznym;

• choroby cewki moczowej;

• schistosomatoza, czyli choroba pasożytnicza, powodująca silne odwodnienie oraz zapalenie pęcherza i cewki moczowej;

• ciała obce, urazy lub złogi w obrębie układu moczowegoLink otwiera się w nowej karcie;

• kamica nerkowaLink otwiera się w nowej karcie.

Sprawdź też: Badanie osadu moczu – na czym polega? Co wykrywa?Link otwiera się w nowej karcie

Bezmocz u dziecka – co robić?

Niedostateczna ilość moczu u dzieci wiąże się głównie z infekcjami układu moczowego lub z nieprawidłowym działaniem nerek. Jeśli zaobserwujesz opisane objawy u dziecka, szybko zgłoś się do lekarza pediatry. Bezmocz u niemowląt zawsze wymaga hospitalizacji, ponieważ odwodnienie u najmłodszych dzieci wymaga podania kroplówki. Jeśli doszło do infekcji układu moczowego o charakterze bakteryjnym (obecne są bakterie w moczuLink otwiera się w nowej karcie), konieczna będzie również antybiotykoterapia, którą w przypadku najmłodszych pacjentów lepiej przeprowadzić w warunkach szpitalnych.

Bezmocz – na czym polega leczenie?

Leczenie anurii polega na podaniu leków lub na przeprowadzeniu zabiegów. W łagodniejszych przypadkach wystarczy terapia farmakologiczna, zalecona przez urologa lub nefrologa, a w ciężkich stanach konieczne mogą okazać się dializa zewnątrzustrojowa lub przeszczep nerki. Niezbędne będzie także oczyszczanie nerek, przeprowadzone pod kontrolą lekarza. Dla większej skuteczności terapii każdy chory powinien kontrolować ilość wydalanego moczu, prowadzić bilans płynów, stosować odpowiednią dietę, brać leki oraz wykonywać regularne badania krwi i moczu.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. A. Bilikiewicz i in., Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007, s. 471–474.

2. A. Szczeklik (red.), Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2011.

3. T. Drewa i in., Urologia – ilustrowany podręcznik dla studentów i stażystów, PZWL Wydawnictwo, Warszawa 2018.

4. A. Antoniewicz, Urologia nieoczywista, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.

5. A. Jakubowska-Winecka i in., Przewlekłe choroby nerek, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2008.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.