Czym jest chromogranina i jaka jest jej rola w organizmie?

Chromogranina to białko znajdujące się naturalnie w organizmie. Odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu hormonalnego. Jego nadmiar może oznaczać obecność niektórych chorób nowotworowych. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, kiedy należy zbadać poziom chromograniny.

Chromogranina – czym jest?

Chromogranina jest grupą białek glikoproteinowych występujących w komórkach neuroendokrynnych, odpowiadających za regulację funkcji hormonalnych organizmu. Istnieje kilka różnych rodzajów chromograniny, w tym chromogranina A, B, C i D. Najczęściej badana jest jednak chromogranina A (CgA). Jest ona syntetyzowana w jądrze komórkowym jako preprochromogranina, a następnie ulega obróbce do postaci aktywnej. 

Chromogranina pełni ważne funkcje organizmie. Jest odpowiedzialna m.in. za prawidłowe działanie układu hormonalnegoLink otwiera się w nowej karcie i kontrolę wydzielania hormonów. Dodatkowo bierze udział w procesach neurologicznych. Jest również ważnym markerem diagnostycznym w niektórych chorobach neuroendokrynnych takich jak m.in. rak prostaty, rak trzustki, gruczolak wątroby czy neuroblastoma.

• Przeczytaj także na temat markerów nowotworowychLink otwiera się w nowej karcie.

Rola chromograniny w organizmie

Rola chromograniny w organizmie obejmuje kilka funkcji:

• bierze udział w magazynowaniu i stabilizacji hormonów i neuropeptydów w pęcherzykach wydzielniczych komórek neuroendokrynnych. Dzięki temu peptydy te mogą być uwalniane do krwiobiegu;

• wpływa na sekrecję (czyli wytwarzanie i uwalnianie) hormonów i neuropeptydów poprzez wpływ na procesy egzocytozy;

• odpowiada za integralność pęcherzyków wydzielniczych, chroniąc je przed uszkodzeniami oraz zapewniając ochronę przed działaniem enzymów trawiennych;

• pełni niezbędną rolę w diagnostyce. Pomiary poziomu chromograniny w krwi lub moczu mogą być używane jako marker diagnostyczny. Wyższy poziom chromograniny może wskazywać na obecność niektórych nowotworów.

Chromogranina – normy

Normy chromograniny zależą od laboratorium, w jakim badanie zostało wykonane, oraz od przyjętej jednostki. Przyjmuje się, że normy wynoszą:

• <93 ng/ml dla chromograniny A

Jeśli chromogranina jest powyżej normy, nierzadko świadczy to o obecności nowotworu. Bardzo wysokie stężenie wskazywać może na wysoką złośliwość nowotworu. Jeśli wzrost chromograniny jest niewielki, to może oznaczać problemy hormonalne. Stężenie chromograniny we krwi podnoszą niektóre leki, takie jak inhibitory pompy protonowej oraz blokery receptorów H2 stosowane podczas wrzodów żołądka, refluksu czy zakażenia bakterią Helicobacter pyloriLink otwiera się w nowej karcie.

Niski poziom chromograniny nie ma wartości diagnostycznej.

Chromogranina – kto powinien wykonać badanie?

Poziom chromograniny należy zbadać także wówczas, gdy pojawią się takie objawy jak:

• nagłe i gwałtowne zaczerwienienia twarzy i szyi,

• skoki ciśnienia i zaburzenia rytmu serca,

• częste zawroty głowy,

• nadmierna potliwość,

• nawracające wymioty i biegunki,

• duszności, kaszel i świszczący oddech.

Takie symptomy mogą świadczyć o rakowiaku płuc lub przewodu pokarmowego. Zazwyczaj pojawiają się po spożyciu ostrych potraw lub alkoholu. Nieleczony rakowiak nierzadko prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych takich jak np. choroby serca lub niedrożność jelit.

Badanie należy wykonać w przypadku podejrzenia chorób nowotworowych o podłożu hormonalnym.

Chromogranina – diagnostyka

Poziom chromograniny w organizmie bada się z próbki pobranej krwi żylnej. Udając się na badanie, należy być na czczo przez co najmniej 8 godzin. Jeśli przyjmujesz takie leki, jak inhibitory pompy protonowej oraz blokery receptorów H2, po konsultacji z lekarzem odstaw je nawet 2 tygodnie przed badaniem, mogą one bowiem zaburzyć pomiary.

• Przeczytaj także, na czym polega rozpoznanie cholinoesterazyLink otwiera się w nowej karcie.

Leczenie zbyt wysokiej chromograniny

Leczenie zbyt wysokiej chromograniny zależy od przyczyny wystąpienia takiego stanu. Głównym celem terapii jest zwalczenie lub usunięcie guza, który może powodować wzrost poziomu CgA. W przypadku guzów neuroendokrynnych lub innych nowotworów, leczenie obejmuje m.in. chirurgiczne usunięcie nowotworu, stosowanie leków cytostatycznych w celu zahamowania wzrostu i rozmnażania się komórek nowotworowych, zastosowanie promieniowania lub terapie celowane.

• Przeczytaj, czym jest gastrinomaLink otwiera się w nowej karcie.

Chromograniny nie da się obniżyć domowymi sposobami. Pamiętaj, że jedną z przyczyn nowotworów jest niehigieniczny tryb życia. Zła dieta, palenie tytoniu, brak aktywności fizycznej i stres zwiększają ryzyko zachorowania.

Jeżeli zauważysz u siebie niepokojące objawy, a poziom chromograniny będzie podwyższony, niezwłocznie udaj się do lekarza. Im szybsza diagnoza i rozpoczęcie leczenia, tym lepsze rokowania i większa szansa na wyleczenie.

Źródła:

1. P. Rutkowski, Nowe terapie w onkologii, Via Medica, Gdańsk 2022.

2. M. Jarosz, Nowotwory złośliwe. Jak zmniejszyć ryzyko zachorowania, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.

3. P. Dobosz, Nowoczesna diagnostyka w onkologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.