Kapilaroskopia – co to za badanie?

Kapilaroskopia jest techniką badawczą, dzięki której w nieinwazyjny sposób można ocenić, jak wygląda mikrokrążenie w organizmie człowieka. Badanie to ma zastosowanie w wielu chorobach reumatologicznych, ale bywa bardzo pomocne także w diagnostyce chorób internistycznych.

Kapilaroskopia – co to jest?

Technika kapilaroskopii była znana już od połowy XX wieku. Została jednak wprowadzona na szeroką skalę dopiero w roku 2013, kiedy wprowadzono wideokapilaroskopy. Dzięki tym urządzeniom można w bardzo dokładny sposób obejrzeć stan naczyń włosowatych. Badanie ma charakter nieinwazyjny i nic nie stoi na przeszkodzie, by wielokrotnie je powtarzać.

Kapilaroskopia pozwala na zobaczenie naczyń kapilarnych w powiększeniu za pomocą mikroskopu świetlnego. Podczas badania podświetla się je światłem zimnym. Można także zapisać uzyskany obraz za pomocą wideokapilaroskopu. Badanie pozwala na określenie nieprawidłowości w naczyniach krwionośnych.

Badanie przeprowadza się najczęściej w:

• okolicy wałów paznokciowych palców, tam gdzie paznokcie graniczą ze skórą,

• okolicy dziąseł i warg,

• okolicy spojówek.

Kapilaroskopię najczęściej przeprowadza się w okolicy przypaznokciowej, gdyż w tym miejscu kapilary są ułożone równolegle do skóry, a nie tak jak w większości organizmu prostopadle do powierzchni skóry. Dzięki temu jest dużo łatwiej obejrzeć naczynia kapilarne i przepływające przez nią krwinki czerwone. Aby lepiej widzieć przepływ krwi, podczas badania stosuje się dożylne podanie fluorescencyjnego znacznika, dzięki któremu lepiej widać przepływ krwinek pod mikroskopem.

Jakie są wskazania do przeprowadzenia kapilaroskopii?

Kapilaroskopię przeprowadza się w przypadku diagnostyki i oceny przebiegu chorób reumatologicznych. Najczęściej dotyczy ono chorób mieszanych i tych niezróżnicowanych w obrębie tkanki łącznej, a także w przypadku wystąpienia młodzieńczego zapalenia skórno-mięśniowego. Badanie przeprowadza się także u osób z objawami RaynaudaLink otwiera się w nowej karcie. Polega on na tym, że pod wpływem oddziaływania zimna dochodzi do zblednięcia, następnie zasinienia, a potem zaczerwienienia skóry palców. Kapilaroskopia znajduje także zastosowanie diagnostyczne u osób zmagających się z objawami cukrzycy, łuszczycą, łuszczyca skóry głowy, a także schorzeniami naczyń obwodowych i reumatyzmem. 

• Przeczytaj także, jakie są objawy zanokcicyLink otwiera się w nowej karcie oraz jaka jest różnica między onycholizą a grzybicąLink otwiera się w nowej karcie.

Na czym polega i jak przebiega kapilaroskopia?

Jeśli masz mieć wykonaną kapilaroskopię, przyjdź do gabinetu około 20 minut przed umówioną godziną badania. To ważne, by temperatura Twojego ciała wyrównała się do temperatury panującej w miejscu przeprowadzanego badania.

Poinformuj lekarza prowadzącego badanie o wszystkich przyjmowanych lekach, a w szczególności o tych mogących mieć wpływ na mikrokrążenie. Przed rozpoczęciem badania personel nałoży olejek immersyjny w miejscu kapilaroskopii. Dzięki niemu naskórek będzie mieć lepsza przejrzystość i naczynia krwionośne będą lepiej zobrazowane. Mikroskop daje możliwość od 10- do 200-krotnego powiększenia kapilarów. Dodatkowo podświetlenie zimnym światłem nie powoduje ich rozszerzenia, a pozwala na dokładniejsze przeprowadzenie badania. Trwa ono najczęściej około 20 minut. W trakcie kapilaroskopii bada się okolice wałów paznokciowych obu rąk, z pominięciem kciuków.

Prawidłowy wynik badania pokazuje dobrze zbudowane naczynia kapilarne z ramienia tętniczego, ramienia żylnego i odcinka szczytowego. U zdrowej osoby bez chorób reumatologicznych na 1 mm2 znajduje się od 10 do 30 pętli naczyniowych. Podczas badania można także ocenić prędkość, z jaką przepływają krwinki czerwone, stopień wypełnienia naczyń i to, czy występują w naczyniach jakieś zmiany patologiczne.

Osoba ze zmianami chorobowymi będzie miała źle zbudowane pętle naczyń kapilarnych. Mogą one być nieregularne, porozgałęziane, kręte i poszerzone. Niekiedy podczas badania można stwierdzić obszary, które są pozbawione naczyń kapilarnych. Określa się je wtedy mianem tzw. obszarów awaskularyzacji.

• Przeczytaj także, jak leczyć choroby paznokciLink otwiera się w nowej karcie.

Jak przygotować się do badania kapilaroskopii?

Kapilaroskopia jest badaniem bezbolesnym i nieinwazyjnym. Należy jednak przygotować się do niego odpowiednio. Z racji tego, że przeprowadza się je najczęściej na wałach paznokciowych, w okresie od 2 do 4 tygodni przed zabiegiem nie należy wykonywać żadnych zabiegów kosmetycznych na paznokcie. Nie należy w tym czasie: 

• malować paznokci, 

• stosować zmywacza do paznokci,

• wycinać skórek,

• obgryzać paznokci,

• robić manicure.

Można za to obcinać paznokcie, ale tak by nie uszkodzić skórek. Na 6 godzin przed kapilaroskopią nie powinno się pić alkoholu, kawy, mocnej herbaty, a także palić papierosów. Tuż przed badaniem należy przebywać w pomieszczeniu, w jakim panuje temperatura zbliżona do tej, w której będzie odbywało się badanie. Warto się też wyciszyć i zrelaksować, tak by wpływ stresu nie zakłócał przebiegu badania.

Gdzie wykonać badanie kapilaroskopii?

Kapilaroskopię przeprowadza się w przychodniach specjalistycznych lub w gabinetach reumatologicznych wyposażonych w urządzenie do przeprowadzenia badania.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. O. Kowal-Bielecka, A. Kuryliszyn-Moskal, Kapilaroskopia [w:] Wielka Interna – Reumatologia., Medical Tribune Polska, Warszawa, 2016.

2. V. Opoka-Winiarska, S. Jeka, Atlas praktycznej kapilaroskopii w reumatologii., PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 2021.

3. A. Wiśniewska i in., Rola kapilaroskopii w rozwoju wiedzy o mikrokrążeniu., Choroby Serca i Naczyń., nr 11(3), 2014.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.