Czym jest rozmaz krwi i kiedy warto wykonać to badanie?

Rozmaz krwi jest badaniem wykonywanym za pomocą mikroskopu. Przeprowadza się go wtedy, kiedy parametry badania morfologii krwi budzą wątpliwości. O tym, jakie elementy morfotyczne charakteryzuje rozmaz krwi oraz w jakim celu jest on zlecany, przeczytasz w poniższym artykule. Dowiesz się również, jakie objawy powinny Cię skłonić do wykonania rozmazu krwi manualnie i w jaki sposób należy przygotować się do tego badania.

Rozmaz krwi manualnie – na czym polega to badanie?

MorfologiaLink otwiera się w nowej karcie, zwana hemogramem, to najczęściej wykonywane w praktyce klinicznej podstawowe badanie krwi. Umożliwia rozpoznanie anemii, stanu zapalnego, nieprawidłowy wynik może być wskazaniem do rozpoczęcia diagnostyki w kierunku nowotworu, np. białaczki czy chłoniaka. W praktyce wykonuje się ją na zautomatyzowanych analizatorach. Polega ona na zliczeniu elementów morfotycznych krwi, takich jak: leukocyty (białe krwinki), erytrocytyLink otwiera się w nowej karcie (czerwone krwinki) i płytki krwi. Dodatkowo w morfologii bada się parametry krwinek czerwonych, takie jak: poziom hemoglobiny, hematokryt, objętość erytrocytów, oraz różnicuje się leukocyty. Nowoczesne analizatory wykonują morfologię bardzo dokładnie, niemniej w niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie rozmazu ręcznego krwi obwodowej i dokonanie jego oceny mikroskopowej.

Aby wykonać rozmaz krwi manualnie, konieczne jest naniesienie kropli krwi między dwa szkiełka i jej roztarcie. Następnie tak przygotowane szkiełko poddane jest procesowi barwienia i analizy. Badanie rozmazu krwi wykonuje doświadczony diagnosta laboratoryjny, który potrafi ocenić nieprawidłowości w budowie komórek krwi. Oblicza on również procentowo skład krwinek białych.

Dowiedz się, co to jest pancytopeniaLink otwiera się w nowej karcie.

Jakie są wskazania do wykonania rozmazu krwi manualnie?

Ręczny rozmaz krwi wykonywany jest w przypadku stwierdzenia odstępstw od normy w morfologii krwi i stanowi badanie uzupełniające. Rozmaz krwi manualnie można również wykonać przy następujących wskazaniach:

• nieprawidłowy wynik morfologii krwi,

• osłabienie i przewlekłe zmęczenie,

• długotrwałe, złe samopoczucie,

• krwawienia,

• objawy zmniejszonej krzepliwości krwi,

• objawy grypopodobne,

• powiększone węzły chłonne,

• utrata masy ciała bez zmiany nawyków żywieniowych,

• bóle kości i stawów,

• żółtaczka niewiadomego pochodzenia,

• podejrzenie infekcji bakteryjnych, wirusowych lub grzybiczych,

• diagnostyka chorób tkanki łącznej,

• zmiany skórne,

• diagnostyka i monitorowanie leczenia chorób hematologicznych,

• monitorowanie leczenia chorób onkologicznych.

W jaki sposób przygotować się do badania rozmazu krwi?

Badanie wykonywane jest z krwi żylnej. Do laboratorium zgłoś się w godzinach porannych, będąc na czczo. Na rzetelność wyników rozmazu ręcznego wpływa wysiłek fizyczny i przyjmowanie niektórych leków. Dlatego po przyjściu do laboratorium odczekaj kilka minut, zanim oddasz krew do badania. Pamiętaj też, żeby poinformować lekarza zlecającego badanie o dotychczasowym leczeniu. Wynik w większości przypadków jest dostępny do 5 dni od pobrania materiału.

Pamiętaj, że rozmaz krwi jest bardzo złożonym badaniem i należy go analizować z innymi oznaczeniami laboratoryjnymi, takimi jak: OBLink otwiera się w nowej karcie, CRP i morfologia krwi wykonana automatycznie. Interpretacji powinien dokonywać lekarz, który weźmie pod uwagę ogólną sytuację zdrowotną pacjenta i zgłaszane objawy.

Jakie parametry oceniane są w rozmazie krwi wykonanym manualnie?

Podczas wykonywania badania diagnosta laboratoryjny określa ilość i jakość poszczególnych składników krwiLink otwiera się w nowej karcie. Aby można było przyjąć, że wynik jest prawidłowy, to wszystkie analizowane parametry nie powinny wykraczać poza granice normy. 

Normy rozmazu krwi wykonanego manualnie zawierają parametry, takie jak:

• prawidłowy poziom krwinek,

• stopień ich dojrzałości,

• prawidłowa wielkość krwinek,

• prawidłowa barwa komórek krwi,

• właściwy kształt.

Analizując rozmaz krwi, diagnosta laboratoryjny ocenia:

• krwinki czerwone – zmiany w ich kształcie i wielkości mogą świadczyć o niedokrwistości, zatruciu metalami ciężkimi, a nawet sugerować białaczkę,

• krwinki białe – to jedyne komórki krwi, które mają jądro komórkowe. Zmiany w jego obrębie oraz nieprawidłowości cytoplazmy mogą pomóc w diagnostyce chłoniaków, białaczek, stanów zapalnych i zaburzeń czynności szpiku kostnego. Na krwinki białe składają się: neutrofile, bazofile, eozynofile, monocyty i limfocyty,

• płytki krwi – jeśli zostaną zaobserwowane zmiany w ich kształcie i rozmiarze, może to sugerować stan zapalny, nadpłytkowość, małopłytkowość i niektóre nowotwory.

Dodatkowo w rozmazie krwi mogą znaleźć się komórki wczesnej fazy rozwojowej, takie jak: komórki blastyczne, metamielocyty, promielocyty i mielocyty. W warunkach prawidłowych znajdują się one w szpiku kostnym. Ich obecność we krwi obwodowej może świadczyć o zakażeniu, zaburzeniu procesów krwiotwórczych lub chorobie nowotworowej.

Pamiętaj, żeby nie interpretować samodzielnie wyników morfologii z rozmazem manualnym. Zamiast tego skonsultuj się z lekarzem który dał Ci skierowanie na to badanie albo z lekarzem rodzinnym czy internistą. Specjalista będzie w stanie spojrzeć na Twoje wyniki w odniesieniu do zgłaszanych przez Ciebie dolegliwości, ale też biorąc pod uwagę m.in. Twój wiek czy ogólny stan zdrowia.

Źródła:

1. A. Dembińska-Kieć, J.W. Naskalski, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010, s. 429–439.

2. A. Dmoszyńska, T. Robak, Podstawy hematologii, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2008, s. 3–23.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.