Zatrucie ołowiem – jak się objawia? Jakie może mieć skutki?
W XX wieku obserwowano wiele przypadków zatrucia ołowiem, szczególnie wśród małych dzieci. Miało to związek z powszechnym używaniem farb zawierających duże stężenie tego pierwiastka. Wprowadzenie przepisów ograniczających dopuszczalną ilość ołowiu w farbach pozwoliło na zmniejszenie liczby zachorowań. Wciąż jednak spotyka się pojedyncze przypadki zatrucia ołowiem. Sprawdź, jakie są jego objawy.
Ołów – co to jest?
Ołów jest metalem ciężkim, występującym w środowisku człowieka, od wieków wykorzystywanym w przemyśle. Jego szkodliwy wpływ na organizm odkryto już w XX wieku, niedługo po rozkwicie przemysłu w większości rejonów świata. Pojawiające się nietypowe zachorowania wśród ludzi, szczególnie u małych dzieci, udało się powiązać z narażeniem na farby. Zawierały one wówczas wysokie stężenie ołowiu i były powszechnie używane nie tylko w budownictwie, ale także podczas produkcji mebli i zabawek dziecięcych. Część przypadków zatrucia ołowiem była też konsekwencją picia wody kranowej skażonej ołowiem (pochodzącym z rur). W 1978 roku ograniczono dopuszczalną zawartość ołowiu w farbach do 0,06%, a w 2008 roku zredukowano ten poziom do 0,009%. Mimo to lekarze wciąż diagnozują od czasu do czasu zatrucie ołowiem wśród ludzi.
Zatrucie ołowiem – kto jest na nie narażony?
Na szkodliwy wpływ ołowiu na organizm człowieka są w szczególności narażone osoby mieszkające w bardzo starych domach, zajmujące się obróbką metali, produkcją baterii, recyklingiem, hydrauliką czy budową i rozbiórką statków.
Wpływ ołowiu na organizm człowieka
Zastanawiasz się, dlaczego ołów jest tak szkodliwy dla organizmu? Metal ten ma silne powinowactwo, czyli zdolność przyłączania się, do białek w niemal wszystkich komórkach ludzkiego organizmu. Zakłóca przez to ich prawidłowe funkcjonowanie, co prowadzi do wystąpienia objawów zatrucia ołowiem.
Obecność ołowiu w neuronach (komórkach nerwowych) zakłóca przewodzenie sygnałów w układzie nerwowym. Może to być przyczyną wystąpienia zaburzeń poznawczych (np. problemów z pamięcią, mową) i zmian w zachowaniu. Manifestacją ciężkiego zatrucia ołowiem są także drgawki i obrzęk mózgu. Innym typowym dla tego schorzenia objawem jest anemia, czyli niedokrwistość. Jest ona spowodowana zaburzeniem funkcjonowania enzymów odpowiadających za syntezę hemu i prawidłową budowę błony komórkowej krwinek czerwonych (erytrocytów). W efekcie dochodzi do zmniejszenia produkcji erytrocytów i ich nadmiernego niszczenia w śledzionie. Nadmierna ilość ołowiu może także prowadzić do uszkodzenia nerekLink otwiera się w nowej karcie i tarczycy. Jeśli zmagasz się zatruciem ołowiem, musisz liczyć się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia nadciśnienia tętniczego, chorób sercowo-naczyniowych, zaburzeń w układzie kostnym i przewodzie pokarmowym.
Ołowica – objawy
Objawy zatrucia ołowiem (ołowicy) zależą od jego dawki i przewlekłości ekspozycji na niego. Nadmiar ołowiu w Twoim organizmie nie musi wiązać się z wystąpieniem symptomów. Bywa, iż mimo podwyższonego poziomu tego pierwiastka we krwi nie zauważa się żadnych objawów ani odchyleń w innych badaniach laboratoryjnych.
Do objawów zatrucia ołowiem należą:
zmiana zachowania (np. częste napady złości), bóle brzucha, zaparcia, zmniejszenie łaknienia u dzieci,
zaburzenia poznawcze, w tym problemy z pamięcią i koncentracją,
nadciśnienie tętnicze,
problemy z zajściem w ciążę,
mrowienie i drętwienie kończyn,
ślinotok, metaliczny posmak w ustach,
wymioty,
drgawki.
Bardzo wysoki poziom ołowiu w organizmie może prowadzić do wystąpienia uszkodzenia wątroby, nerek i mózgu. Nieleczona ołowica grozi śmiercią. Jeśli podejrzewasz u siebie zatrucie ołowiem, niezwłocznie zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu, który w razie konieczności skieruje Cię na badania do szpitala.
Jak wygląda diagnostyka zatrucia ołowiem?
Jeżeli lekarz podejrzewa u Ciebie zatrucie ołowiem, skieruje Cię na badanie stężenia tego metalu w próbce krwi żylnej. Konieczne będzie także wykonanie innych badań laboratoryjnych, m.in.: morfologii, prób wątrobowych i parametrów funkcjonowania nerek. W zależności od Twoich objawów specjalista może Cię skierować na badania obrazowe, m.in.: tomografię komputerową głowy, RTG i USG jamy brzusznej.
Metody leczenia zatrucia ołowiem
Jak pozbyć się ołowiu z organizmu? Zmniejszenie poziomu tego metalu w ustroju jest możliwe dzięki terapii chelatującej, czyli chelatacji. Polega ona na dożylnym podawaniu środków chelatujących (np. EDTA), wiążących jony ołowiu. Leczenie tą metodą jest wskazane u dzieci z poziomem ołowiu przekraczającym 45 mcg/dL, u dorosłych z poziomem ołowiu powyżej 70–100 mcg/dL i u każdego pacjenta z objawami uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego w przebiegu ołowicy [1].
Rokowanie w zatruciu ołowiem
Chcesz wiedzieć, jakie jest rokowanie w przypadku zatrucia ołowiem? Pod wpływem odpowiedniego leczenia można złagodzić lub całkowicie wyeliminować część symptomów, np. ból brzucha i przewlekłe osłabienie. Inne objawy, w szczególności wynikające z uszkodzenia układu nerwowego, mogą utrzymywać się przez długi czas, a nawet przez całe życie. Mowa tu m.in. o padaczce czy zaburzeniach poznawczych. Terapia chelatująca pozwoliła natomiast na znaczne zmniejszenie śmiertelności w przebiegu ołowicy – z 65% do 5% przypadków [1].
Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.
lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autoraPodziel się z innymi
Udostępnij artykuł w social-mediach.
Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcieŹródła:
Halmo L., Nappe T., Lead Toxicity, “StatPearls”, 2022, dostęp online: czerwiec 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK541097/.
Sachdeva C. i in., Lead: Tiny but Mighty Poison, “Indian Journal of Clinical Biochemistry”, 2018, dostęp online: czerwiec 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5891462/.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
