Astma sercowa – przyczyny, objawy, leczenie

Duszność i świszczący oddech u chorego z niewydolnością serca mogą świadczyć o tzw. astmie sercowej – zespole objawów wynikających z obrzęku płuc. Dowiedz się, jakie inne objawy towarzyszą niewydolności serca, jakie mogą być jej przyczyny i na czym polega leczenie pacjentów z astmą sercową.

Astma sercowa (nazywana kiedyś dychawicą sercową) to określenie duszności i świstów oddechowych u pacjentów z niewydolnością serca. Jest to najczęstsza przyczyna duszności u osób w wieku podeszłym. Śmiertelność astmy sercowej jest na poziomie 13–29%. Na podstawie dostępnych danych szacuje się, że dychawica sercowa występuje u około ⅓ pacjentów z niewydolnością sercaLink otwiera się w nowej karcie –  jest więc dość często występującą chorobą, szczególnie w populacji osób starszych. Szacunki mówią również o tym, że po 80. roku życia schorzenie to dotyczy nawet co dziesiątej osoby, a w związku z coraz to nowszymi metodami leczenia chorób przewlekłych i starzeniem się populacji liczba ta ulegnie prawdopodobnie zwiększeniu w najbliższych dekadach.

Czym jest niewydolność serca? Jest to zespół objawów spowodowanych czynnościową lub strukturalną chorobą serca, w wyniku której dochodzi do niedostatecznego zaopatrywania w krew naczyń obwodowych.

Astma sercowa charakteryzuje się świstem słyszalnym w trakcie oddychania, a także występowaniem kaszlu i nasileniem duszności w pozycji leżącej. Inne objawy niewydolności serca towarzyszące astmie sercowej to:

• ból w klatce piersiowej,

• kołatanie serca (tj. znacznie przyspieszone bicie sercaLink otwiera się w nowej karcie)

• zmniejszenie masy ciała,

• zmęczenie,

• niepokój.

W ostrej niewydolności serca z obrzękiem płuc obserwuje się często odkrztuszanie podbarwionej krwią plwociny i poszerzenie żył szyjnych.

Przyczyny astmy sercowej

Astma sercowa jest zespołem objawów towarzyszących niewydolności serca – zatem bezpośrednio to niewydolność serca jest przyczyną astmy sercowej. A co może powodować niewydolność serca? Do przyczyn niewydolności serca należą m.in.:

• choroba niedokrwienna serca,

• zawał mięśnia sercowego,

• nadciśnienie tętnicze,

• wady zastawkowe,

• zapalenie mięśnia sercowegoLink otwiera się w nowej karcie,

• arytmie,

• wrodzone wady serca.

Ryzyko wystąpienia niewydolności serca i jej symptomów rośnie również w przypadku ciężarnych, osób otyłych, z ciężką anemią oraz nieleczoną nadczynnością tarczycy.

Przyczyną pojawienia się objawów dychawicy sercowej jest zwężenie dróg oddechowych u osób z niewydolnością serca. Mechanizm ten nie jest do końca poznany. Lekarze przypuszczają, że do skurczu oskrzeli dochodzi odruchowo, w wyniku wzrostu ciśnienia w naczyniach krwionośnych płuc i oskrzeli. Do innych możliwych przyczyn tego stanu zalicza się obrzęk błony śluzowej oskrzeli czy obecność płynu obrzękowego.

Wykonanie badań dodatkowych mających na celu określenie przyczyny niewydolności serca ma kluczowe znaczenie procesie leczenia, niezależnie od tego, czy obserwuje się u pacjenta objawy astmy sercowej.

Dychawica sercowa – jakie badania wykonać?

Jeśli pojawiają się u Ciebie niepokojące objawy, które mogą świadczyć o dychawicy sercowej, w pierwszej kolejności zgłoś się na konsultację lekarską do lekarza rodzinnego. Lekarz przeprowadzi dokładny wywiad dotyczący m.in. zaobserwowanych objawów (m.in. duszności, kaszlu, zmniejszenia tolerancji wysiłku czy bólu w klatce piersiowej) i chorób towarzyszących, a następnie wykona szczegółowe badanie przedmiotowe (czyli takie polegające na ocenie wzrokowej, słuchowej i dotykowej). W trakcie wizyty możesz się spodziewać ponadto pomiaru ciśnienia tętniczego, saturacji (badanie przeprowadza się za pomocą nakładanego na palec pulsoksymetru – jest to badanie bezbolesne i nieinwazyjne)  oraz badania elektrokardiograficznego (EKG). Lekarz może następnie skierować Cię na badania dodatkowe lub zadecydować o konieczności konsultacji w Poradni Kardiologicznej. Jeśli objawy są zaawansowane, dostaniesz skierowanie do szpitala w trybie pilnym lub zostanie wezwane pogotowie.

Do badań dodatkowych, które wykonuje się u osób z podejrzeniem astmy sercowej (która jest wynikiem niewydolności serca), należą:

• podstawowe badania krwi, w tym morfologia, stężenie elektrolitów, kreatyniny, mocznika, glukozy, TSH, próby wątrobowe (poziom bilirubiny, aktywność aminotransferazy alaninowej i asparaginianowej, fosfatazy zasadowej i gamma-glutamylotranspeptydazy),

• stężenie troponiny i NT-proBNP,

• RTG klatki piersiowej,

• badanie echokardiograficzne (echo serca) – jedno z najistotniejszych badań u pacjentów z podejrzeniem dychawicy sercowej; umożliwia m.in. ocenę budowy serca, czynności zastawek, czynności skurczowej i rozkurczowej narządu,

• rzadziej wykonuje się tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny serca (w przypadkach podejrzenia wad wrodzonych serca), które pozwalają na wykrycie m.in. tętniaka aorty.

Rozpoznanie astmy sercowej to nie wszystko, bo jest ona tylko efektem niewydolności serca. Zadaniem lekarza jest ocena, jak zaawansowana jest ta niewydolność. Najczęściej stosuje do tego czterostopniową skalę NYHA (New York Heart Association), w której stopień I oznacza brak ograniczenia wydolności fizycznej podczas codziennej aktywności, a IV stopień występowanie objawów niewydolności serca nawet w spoczynku.

Leczenie astmy sercowej – na czym polega?

Leczenie pacjentów z niewydolnością serca, w tym chorych z objawami astmy sercowej, ma na celu zmniejszenie nasilenia symptomów, poprawę jakości życia, zmniejszenie częstości hospitalizacji i zmniejszenie śmiertelności z powodu choroby. Najczęściej stosuje się złożoną farmakoterapię, obejmującą leki moczopędne, ACE-inhibitory i beta-blokery. Część chorych wymaga przyjmowania digoksyny, iwabradyny lub nitratów. Do inwazyjnych metod leczenia należy wszczepienie kardiowertera-defibrylatora, a w rzadkich przypadkach – transplantacja serca. Leczenie powinno być prowadzone pod nadzorem doświadczonego kardiologa, a w razie konieczności leczenia operacyjnego – również kardiochirurga.

Jeśli zastanawiasz się, jak dbać o układ krwionośnyLink otwiera się w nowej karcie, to pamiętaj, że oprócz farmakoterapii podstawą jest m.in. zdrowa dieta, aktywność fizyczna i rezygnacja z palenia papierosów. Pamiętaj też, aby przed włączeniem do leczenia ziół na serce skonsultować się z lekarzem.

Leczenie domowe astmy sercowej - czy jest możliwe?

Astma sercowa, a właściwie dychawica sercowa, jest objawem występującym u pacjentów z zastoinową niewydolnością serca, często spowodowaną niewydolnością lewej komory narządu. Jej symptomy (przede wszystkim duszność wysiłkowa i duszność nasilająca się w pozycji leżącej) bywają na początku mylone z napadem astmy oskrzelowej lub ze skurczem oskrzeli, wywołanym wysiłkiem fizycznym. Astma sercowa wymaga diagnostyki i włączenia odpowiedniego leczenia, dlatego w każdym przypadku pojawienia się niepokojących objawów należy skonsultować się z lekarzem. Nie istnieją domowe metody leczenia tego schorzenia, można natomiast zmniejszać nasilenie objawów niewydolności serca poprzez ćwiczenia oddechowe czy trening jogi. Przed rozpoczęciem takich ćwiczeń konieczna jest każdorazowo konsultacja z lekarzem. Przypuszcza się również, iż korzystny wpływ na zdrowie u chorych z dychawicą sercową ma dieta bogata w składniki roślinne, przede wszystkim w warzywa, owoce, nieprzetworzone zboża i rośliny strączkowe.

• Serce
• Choroby serca

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. Jorge S. i in., Cardiac asthma in elderly patients: incidence, clinical presentation and outcome, “BMC Cardiovascular Disorders”, 2007, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1878501/.

2. Malik A. i in., Congestive Heart Failure, “StatPearls”, 2022, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430873/.

3. Inamdar A.A., Inamdar A.C., Heart Failure: Diagnosis, Management and Utilization, “Journal of Clinical Medicine”, 2016, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4961993/. 

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.