Czym jest stenoza aortalna? Objawy, diagnostyka, zabieg

4 min. czytania26.03.2024Aktualizacja: 03.03.2025

Stenoza aortalna, czyli zwężenie zastawki aorty, jest chorobą, która przez długi czas nie daje objawów. W miarę postępu choroby utrudniony wypływ krwi z lewej komory serca do aorty prowadzi do wystąpienia duszności, bólu w klatce piersiowej i zmniejszonej tolerancji wysiłku. Jakie są przyczyny stenozy aortalnej? Jakie badania wykonać w przypadku jej podejrzenia? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziesz w poniższym artykule!

Czym jest stenoza aortalna?

Stenoza aortalna, czyli zwężenie zastawki aorty (lewego ujścia tętniczego), jest chorobą prowadzącą do utrudnionego odpływu krwi z lewej komory serca do aorty. W warunkach fizjologicznych powierzchnia ujścia zastawki aortalnej u osób dorosłych wynosi 3,0–4,0 cm2. Zastawka ta jest zbudowana z 3 płatków, a jej główną funkcją jest zapobieganie cofaniu się krwi z aorty do lewej komory serca. Zmniejszenie powierzchni ujścia zastawki aortalnej <1,5 cm2 niesie ze sobą poważne konsekwencje. Lewa komora serca nie może przepompować wystarczającej ilości natlenowanej krwi przez zwężoną zastawkę, a tym samym dostarczyć odpowiedniej ilości tlenu do tkanek obwodowych. Dochodzi również do jej przerostu, a z czasem też do niewydolności komory.

Przeczytaj też na temat położenia serca w klatce piersiowejLink otwiera się w nowej karcie.

Stenoza aortalna to schorzenie dotyczące przede wszystkim osób w wieku podeszłym. Eksperci sądzą, że ciężkie zwężenie zastawki aortalnej występuje u 2–9% pacjentów po 75 roku życia.

Czym może być spowodowana stenoza aortalna?

Stenoza aortalna może mieć charakter nabyty lub być konsekwencją wrodzonej wady zastawki aorty (najczęściej zastawki dwupłatkowej). Do zwężenia lewego ujścia tętniczego może dojść w wyniku:

gorączki reumatycznej,
zmian zwyrodnieniowych (zwapnienia zastawki),
tocznia rumieniowatego układowego,
przebytej radioterapii,
chorób metabolicznych, np. alkaptonurii, choroby Fabry’ego.

Jeżeli zmagasz się z którąkolwiek z wyżej wymienionych chorób, skonsultuj się z kardiologiem i wykonaj badanie echokardiograficzne (echo serca). Pamiętaj, że wcześnie rozpoznana i leczona stenoza aortalna zwiększa szansę na powrót do zdrowia.

Przeczytaj także na temat zespołu EisenmengeraLink otwiera się w nowej karcie i astma sercowaLink otwiera się w nowej karcie.

Jakie objawy mogą wskazywać na stenozę aortalną?

Stenoza aortalna przez długi czas może nie dawać żadnych objawów. Według naukowców pierwsze zmiany w obrębie zastawki mogą pojawić się nawet 10–20 lat przed wystąpieniem symptomów choroby. Z czasem chorzy zaczynają odczuwać zmęczenie, ograniczenie tolerancji wysiłku, duszność i bóle w klatce piersiowej. Może również dochodzić do omdleń. Podczas osłuchiwania bicia serca lekarz może stwierdzić szmer skurczowy w okolicy drugiego międzyżebrza po prawej stronie mostka. Często promieniuje on do prawej strony szyi. W przypadku obecności typowych zmian osłuchowych lekarz skieruje Cię na badania dodatkowe.

Dowiedz się również, jakie objawy może dawać tętniak aortyLink otwiera się w nowej karcie.

Jakie badania wykonać?

Podstawowym badaniem wykonywanym u pacjentów z podejrzeniem stenozy aortalnej jest badanie echokardiograficzne. To nieinwazyjne, bezpieczne badanie obrazowe ułatwia wykrycie wady. Służy również do kontroli postępu choroby i oceny efektów wdrożonego leczenia. Jeżeli zmagasz się ze stenozą aortalną, lekarz wykona u Ciebie również RTG klatki piersiowej, EKG (badanie czynności elektrycznej serca) i podstawowe badania krwi (m.in. morfologię, stężenie cholesterolu całkowitego, frakcji LDL i HDL cholesterolu, poziom trójglicerydów). Kardiolog może Cię również skierować na cewnikowanie serca – inwazyjną procedurę, która pozwala na dokładny pomiar ciśnień w obrębie lewej komory serca i aorty.

Metody leczenia stenozy aortalnej

Podstawową metodą leczenia ciężkiej stenozy aortalnej (z powierzchnią ujścia < 1,0 cm2) jest wymiana zastawki. Istnieją dwie metody wszczepienia zastawki aorty – chirurgiczna oraz przezcewnikowa (TAVI). Zabieg przezcewnikowy wykonuje się w znieczuleniu miejscowym osobom, które nie kwalifikują się do klasycznej operacji. Po zabiegu wszczepienia sztucznej zastawki aorty pacjenci muszą przyjmować leki przeciwkrzepliwe do końca życia. U osób chorych stosuje się również leki przeciwarytmiczne, moczopędne i digoksynę.

Jakie są możliwe powikłania choroby?

Stenoza aortalna może prowadzić do wielu powikłań – nagłej śmierci sercowej, niewydolności sercaLink otwiera się w nowej karcie czy nadciśnienia płucnego. U chorych istnieje też podwyższone ryzyko wystąpienia infekcyjnego zapalenia wsierdzia i krwawienia z przewodu pokarmowego. Po wystąpieniu pierwszych symptomów stenozy aortalnej 90% nieleczonych pacjentów umiera w ciągu kilku lat.

Dowiedz się, jak dbać o serceLink otwiera się w nowej karcie.

Umowa dodatkowa poważne choroby z ochroną rozszerzającą się w czasie

Wraz z wiekiem zwiększa się ryzyko wystąpienia niektórych poważnych chorób, a zmniejsza innych. Niezależnie od wieku, jeśli zachorujesz, możesz potrzebować wsparcia – zarówno finansowego, jak i praktycznej pomocy w organizacji leczenia czy w codziennych czynnościach. Na taki wypadek możesz już teraz wybrać umowę dodatkową do ubezpieczenia na życie – Poważne choroby z ochroną rozszerzającą się w czasieLink otwiera się w nowej karcie dostępną w Nationale-Nederlanden.

Gwarantuje ona wypłatę pieniędzy w przypadku wystąpienia jednej z 32 chorób (w tym m.in. nowotworu złośliwego, zawału serca czy choroby Parkinsona). Co ważne, zakres ubezpieczenia rozszerza się wraz z twoim wiekiem, aby jak najlepiej dopasować się do wyzwań, z którymi być może będziesz musiał lub musiała się zmierzyć.

Oprócz wypłaty świadczenia pieniężnego możesz liczyć też na wsparcie medyczne i opiekuńcze po diagnozie poważnej choroby, czyli praktyczną pomoc, m.in. transport medyczny, dostarczenie leków, pomoc pielęgniarki, pomoc domową, organizację rehabilitacji.

Szczegółowe informacje na temat zakresu ochrony, zasad realizacji świadczeń oraz wyłączeń i ograniczeń odpowiedzialności ubezpieczyciela znajdziesz w ogólnych warunkach ubezpieczenia (OWU). Dowiedz się więcej

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

Zobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Źródła:

S. Pujari, P. Agasthi, Aortic Stenosis, „StatPearls” 2023, dostęp online: wrzesień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557628/.
M. Rana, Aortic Valve Stenosis: Diagnostic Approaches and Recommendations of the 2021 ESC/EACTS Guidelines for the Management of Valvular Heart Disease –A Review of the Literature, „Cardiology and Cardiovascular Medicine” 2022, dostęp online: wrzesień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9410571/.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.