Co oznacza ubytek przegrody międzykomorowej (VSD)?

Ubytek przegrody międzykomorowej (VSD) jest wrodzoną wadą, charakteryzującą się obecnością otworu między prawą i lewą komorą serca. U 90% dzieci VSD ma charakter łagodny i ulega samoistnemu zamknięciu w pierwszym roku życia. U części osób wada utrzymuje się i z czasem prowadzi do groźnych powikłań, w tym do zaburzeń rytmu i niewydolności serca. Dowiedz się, jakie są objawy ubytku przegrody międzykomorowej, jakie badania należy wykonać, aby rozpoznać chorobę i na czym polega jej leczenie.

Czym jest ubytek przegrody międzykomorowej?

Ubytek przegrody międzykomorowej (VSD) to wada serca, która powstaje jeszcze w trakcie życia płodowego. Charakteryzuje się brakiem fragmentu przegrody oddzielającej prawą i lewą komorę serca. VSD jest najczęstszą wrodzoną wadą serca u dzieci i drugą co do częstości u osób dorosłych. Może występować jako wada izolowana lub towarzyszyć innym nieprawidłowościom, np. ubytkowi przegrody międzyprzedsionkowejLink otwiera się w nowej karcie. U wielu dzieci (nawet u 90%) VSD ulega samoistnemu zamknięciu w pierwszym roku życia. Bywa jednak, że wada utrzymuje się i nieleczona prowadzi do groźnych powikłań – nadciśnienia płucnego, zaburzeń rytmu lub niewydolności sercaLink otwiera się w nowej karcie.

Jakie są przyczyny wady serca VSD?

W większości przypadków ubytek przegrody międzykomorowej u noworodka jest wadą izolowaną, powstającą na wczesnym etapie życia w łonie matki. Niekiedy VSD ma podłoże genetyczne. Naukowcy uważają, że wada ta może mieć związek z mutacją w genie TBX5. Za czynniki ryzyka ubytku przegrody międzykomorowej uważa się również: 

• infekcje matki w trakcie ciąży (zakażenie wirusem różyczki lub grypy),

• cukrzycę ciążową,

• narażenie na szkodliwe substancje w trakcie ciąży (alkohol, kokainę, marihuanę),

• przyjmowanie w trakcie ciąży niektórych leków (metronidazolu, ibuprofenu).

U każdego malucha, który był narażony na powyższe czynniki w życiu płodowym, warto wykonać po urodzeniu profilaktyczne badania sercaLink otwiera się w nowej karcie.

Objawy ubytku przegrody międzykomorowej

Objawy nieleczonego VSD zależą przede wszystkim od wielkości ubytku w przegrodzie międzykomorowej. Gdy jest on niewielki, ilość krwi przedostającej się z lewej komory do prawej podczas skurczu serca jest minimalna. Nie obciąża tym samym serca i nie wywołuje wzrostu ciśnienia w krążeniu płucnym. W takim przypadku pacjent zwykle nie prezentuje żadnych niepokojących objawów. Duży ubytek przegrody międzykomorowej prowadzi do przeciążenia lewej komory serca i wystąpienia nadciśnienia płucnego.

W trakcie osłuchiwania bicia serca lekarz stwierdza zwykle szmer skurczowy w okolicy lewej, dolnej części mostka. Z czasem rozwijają się objawy niewydolności serca i nadciśnienia płucnego – duszność wysiłkowa, zmniejszenie tolerancji wysiłku, a niekiedy również kołatania serca. Jeżeli zauważysz u siebie którykolwiek z tych objawów, nie zwlekaj! Zgłoś się na konsultację do kardiologa, czyli specjalisty zajmującego się diagnostyką i leczeniem chorób serca.

Jakie badania wykonać?

Kluczowym badaniem w diagnostyce ubytku przegrody międzykomorowej u dzieci i osób dorosłych jest echokardiografia przezklatkowa (echo serca)Link otwiera się w nowej karcie. To nieinwazyjne i bezbolesne badanie pozwala na wykrycie aż 95% VSD. Dzięki wykorzystaniu fal ultradźwiękowych lekarz może ocenić budowę serca oraz określić lokalizację i wielkość ubytku w przegrodzie międzykomorowej. Co więcej, w rękach doświadczonego specjalisty badanie dostarcza również informacji o czynności komór, wielkości przecieku krwi z lewej komory do prawej i ewentualnej obecności nadciśnienia płucnego. Echo serca jest badaniem, które można powtarzać wielokrotnie nawet u najmłodszych pacjentów. Niekiedy istnieje konieczność wykonania echokardiografii przezprzełykowej – badanie takie jest bardziej inwazyjne, ale pozwala na lepsze zobrazowanie struktur w sercu.

Do innych rzadziej wykonywanych badań u pacjentów z VSD należą: RTG, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny klatki piersiowej. W przypadku podejrzenia nadciśnienia płucnego wykonuje się cewnikowanie serca. To inwazyjna procedura, polegająca na wprowadzeniu do serca cewnika drogą naczyń krwionośnych. Pozwala lekarzowi na dokładną ocenę ciśnienia w tętnicy płucnej oraz jej reakcji na podawane leki rozkurczające naczynia. 

• Dowiedz się również, czym jest zespół EisenmengeraLink otwiera się w nowej karcie.

Jakie są metody leczenia VSD?

Ubytek przegrody międzykomorowej u noworodka lub niemowlaka nie zawsze wymaga leczenia. Według ekspertów 85–90% VSD ulega samoistnemu zamknięciu w pierwszym roku życia malucha. Leczenie zabiegowe bywa jednak konieczne u dzieci ze złożoną wadą serca. Wskazaniami do zabiegu są również:

• nawracające epizody infekcyjnego zapalenia wsierdzia,

• przeciążenie lewej komory serca,

• nadciśnienie płucne.

Niegdyś jedyną opcją leczenia VSD była klasyczna operacja z nacięciem serca i zamknięciem ubytku w przegrodzie międzykomorowej specjalną łatą. Od niedawna stosuje się również zabieg przezskórny. Polega on na wprowadzeniu drogą naczyń krwionośnych specjalnej „zatyczki” (okludera), która jest umieszczana w miejscu ubytku w przegrodzie. Zabieg ten może być przeprowadzony w znieczuleniu miejscowym.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. Dakkak W., Oliver T., Ventricular Septal Defect, “StatPearls”, 2023, dostęp online: wrzesień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470330/.

2. Spicer D. i in., Ventricular Septal Defect, “Orphanet Journal of Rare Diseases”, 2014, dostęp online: wrzesień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4316658/.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.